Kiedy w rodzinie pojawia się nowy maluszek, bardzo wiele się zmienia. U starszych dzieci często pojawia się zazdrość o młodsze rodzeństwo. Skąd się bierze to uczucie i jak sobie z nim radzić?
Spis treści
Narodziny młodszego brata lub siostry
Kiedy rodzi się młodszy brat lub siostra, całe życie rodzinne zaczyna kręcić się wokół noworodka. Wszystkie oczy skierowane są na nowego członka rodziny, który wzbudza wielkie zainteresowanie i zachwyt. Dziadkowie, wujostwo i znajomi wpadają z wizytami, by podziwiać maluszka.
Dla starszego dziecka, które dotychczas zajmowało ugruntowane miejsce w rodzinie, to ogromna zmiana, z którą trudno jest sobie poradzić. Pomimo tego, że nowy dzidziuś wymaga wiele uwagi, nie można zapominać o starszym rodzeństwie, które w takich chwilach może przeżywać wiele skrajnych emocji – od ekscytacji i radości, po niepokój, smutek i poczucie odrzucenia.
Zazdrość o młodsze rodzeństwo – przyczyny
Kiedy rodzi się młodsze rodzeństwo, starsze dzieci automatycznie otrzymują mniej uwagi od rodziców, którzy muszą ten sam czas i energię rozdysponować pomiędzy większą liczbę dzieci. Niemowlę wymaga wielogodzinnego karmienia, noszenia, usypiania i zabawiania. W tym czasie starsze dziecko może czuć się opuszczone i zaniedbane, a z tych uczuć nierzadko rodzi się zazdrość o młodsze rodzeństwo.
Starsze dziecko może czuć, że rodzice ciągle zajmują się dzidziusiem, a dla niego nie mają już czasu. Może czuć się odtrącone, a nawet niekochane. Jeśli dotychczas było jedynakiem, to nowy brat lub siostra staje się konkurencją, z którą trzeba walczyć o względy rodziców. Uczucie to może wzmacniać mamoza.
Często zdarza się, że między dziećmi jest niewielka różnica wieku i starsze dziecko ma 2 lub 3 lata. Tak małe dziecko nie jest jeszcze w stanie kierować się rozsądkiem – maluchem rządzą emocje. Kiedy trzylatek wielokrotnie prosi rodziców o wspólną zabawę albo czytanie książeczek i otrzymuje odmowę, ze względu na konieczność opieki nad niemowlakiem, zazdrość dziecka o młodsze rodzeństwo zaczyna rozwijać się w galopującym tempie.
Zazdrość dziecka o młodsze rodzeństwo – czy można jej uniknąć?
Obecnie rodziny często żyją w oderwaniu od krewnych – mieszkają w innym domu, innej miejscowości a czasem nawet w innym kraju. W takich przypadkach rodzice są często jedynymi dorosłymi, na których barkach spoczywa cała opieka nad dziećmi. O ile w przypadku jedynaka sprawa jest dość prosta i zawsze jest ktoś, kto zamie się dzieckiem, to w przypadku dwóch i więcej dzieci często nie ma możliwości poświęcenia każdemu z nich wystarczającej uwagi.
Trudno jest w takich warunkach uniknąć zazdrości o młodsze rodzeństwo. Można wspierać maluchy w budowaniu przyjacielskiej relacji i istnieje szereg sposobów, które to umożliwiają, jednak całkowite wyeliminowanie zazdrości jest prawie niemożliwe. Lepiej jest zaakceptować fakt, że zazdrość może od czasu do czasu wystąpić, oraz starać się odczytywać ją jako sygnał, mówiący o tym, że dziecko potrzebuje więcej uwagi dorosłych.
Czy dzieci powinny ustalić hierarchię same?
Niektórzy uważają, że zazdrością dwulatka lub trzylatka o młodsze rodzeństwo nie należy się przejmować, ponieważ maluchy ustalą sobie naturalną hierarchię samodzielnie. O ile w przypadku starszych dzieci faktycznie interwencja często nie jest potrzebna, ponieważ potrafią dogadać się same, to pozostawienie dwulatka z noworodkiem jest co najmniej nierozważne.
Maluch nie ma umiejętności kierowania się rozsądkiem i w przypływie negatywnych uczuć może nawet zrobić krzywdę młodszemu bratu lub siostrze.
Zazdrość o młodsze rodzeństwo – jak pomóc dzieciom?
Rola dorosłych w kształtowaniu relacji rodzeństwa jest niezmiernie ważna. To właśnie od tego, jak rodzice i dziadkowie traktują poszczególne dzieci, zależy w dużej mierze, jak będą postrzegały swoje rodzeństwo – jako towarzyszy i przyjaciół, czy jako wrogów.
Jak pomóc, gdy pojawia się zazdrość o młodsze rodzeństwo?
- Zadbać o czas sam na sam z każdym dzieckiem.
- Nie wyróżniać żadnego z dzieci.
- Nie zachwycać się nadmiernie noworodkiem, zapominając o starszym dziecku.
- Włączać starszaka w opiekę nad maluchem.
- Doceniać pomoc starszego dziecka i okazywać mu uznanie.
- Nie przerywać dzieciom wspólnej zabawy, która świetnie buduje więź między nimi.
- Akceptować emocje, także te trudne. Uczyć zachowań, które nikomu nie szkodzą, a pomagają wyregulować sferę emocjonalną.
Choć wymaga to sporo wysiłku, warto znaleźć sposób, aby każdego dnia przebywać ze starszym dzieckiem 1:1. Może to być wspólne czytanie lub układanie klocków, kiedy maluch ma drzemkę albo bawi się sam. Kiedy dziecko otrzymuję pełną uwagę rodzica, ładuje swoje „emocjonalne akumulatory”, czuje się ważny i kochany. Dzięki temu łatwiej mu zachowywać się poprawnie w stosunku do młodszego rodzeństwa.
Kolejnym sposobem na redukcję wybuchów zazdrości starszaka jest angażowanie go w obowiązki domowe, takie jak rozpakowywanie zakupów, pielęgnacja dzidziusia czy udział w gotowaniu. Trzylatek, którego dorośli proszą o pomoc w pracach domowych, czuje się doceniony i jego samoocena rośnie, dzięki czemu uczucia wobec młodszego brata lub siostry stają się bardziej przyjazne.
Warto pamiętać, że zazdrość sama w sobie nie jest niczym złym. To emocja jak każda inna – powstała na drodze ewolucji i jest normalnym elementem ludzkiego życia. Podobnie jak w przypadku innych trudnych emocji, takich jak złość, frustracja czy smutek, nie warto walczyć z zazdrością. Dużo lepiej jest ją zaakceptować i wspólnie poszukać rozwiązań.
