Do polskich szkół uczęszcza coraz więcej uczniów zza naszej wschodniej granicy. Jednak uczeń z Ukrainy w polskiej szkole nie od razu nauczy się tabliczki mnożenia czy krajów świata. Na początku potrzebuje on przede wszystkim wsparcia emocjonalnego i poczucia bezpieczeństwa. Główną rolę odgrywają tutaj nauczyciele, wychowawcy i rodzice polskich i ukraińskich dzieci. Jeśli szkoła odpowiednio przygotuje się do wprowadzenia dzieci z Ukrainy, uniknie niepotrzebnych napięć i nieporozumień.
Spis treści
Uczeń z Ukrainy w szkole – przygotowanie placówki
Każde dziecko mieszkające w Polsce, które jest pomiędzy 6. a 18. rokiem życia, jest objęte obowiązkiem szkolnym. Dotyczy to również przybywających do naszego kraju dzieci z Ukrainy. Dlatego każda gmina lub organizacja, która prowadzi placówkę oświatową, jest zobowiązana do zapewnienia edukacji również tym dzieciom.
Procedury związane z zapisem dziecka z Ukrainy nie są skomplikowane. Wystarczy, że rodzic przedłoży dyrekcji odpowiednie świadectwa szkolne. Jeśli ich nie ma, może napisać oświadczenie, w którym wykaże, ile klas skończyło ich dziecko i w jakiej szkole (podaje ich nazwę i adres). Do tego załącza wniosek o przyjęcie i czeka na decyzję dyrektora.
Znajomość języka polskiego nie ma znaczenia dla rodziców dzieci z Ukrainy, ponieważ to szkoła powinna zapewnić lekcje języka polskiego lub zatrudnić tłumacza w charakterze pomocy nauczyciela.
Dodatkowo szkoła może zorganizować lekcje wyrównawcze w zakresie przedmiotów nauczania i pomoc psychologiczno-pedagogiczną. To są wymagania minimalne, które powinny stać się punktem wyjścia do pełnej integracji pochodzącego z Ukrainy ucznia z klasą.
Zadania nauczycieli – uczeń z Ukrainy w klasie
Każdy nauczyciel, a zwłaszcza wychowawca może sprawić, że uczeń z Ukrainy w klasie poczuje się bezpiecznie i dobrze, a przez to lepiej poradzi sobie z materiałem lekcji.
Każde dziecko w nowym miejscu, a zwłaszcza w nowym kraju czuje się onieśmielone. Dlatego tak ważna jest inicjatywa nauczyciela, który zapyta je, skąd pochodzi, czym się interesuje, zada pytanie o rodzinę. Warto zwracać uwagę na potrzebę okazywania emocji przez dziecko i ją uszanować. Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa, rzetelne przedstawianie informacji i zapewnienie instytucjonalnych form wsparcia to główne zadania nauczyciela i wychowawcy wobec ucznia naszego wschodniego sąsiada.
Aby uczeń z Ukrainy w polskiej szkole poczuł się swobodnie, można się do tego przygotować poprzez przeprowadzenie jednej lekcji na temat kultury Ukrainy i kultury Polski. Nauczyciel, które zapozna się z kulturą kraju nowego dziecka, sam również poczuje się bezpieczniej i pewniej. Tym bardziej będzie to integrujące dla dzieci, które zwykle są zainteresowane nowym kolegą lub koleżanką.
Warto wskazywać na podobieństwa kulturowe, szukać tematów wspólnych, wspólnych przodków i wszelkich kontaktów łączących w pozytywny sposób nasze kraje. W ten sposób, mimo nowego miejsca, ukraiński uczeń ma szansę nie czuć się zupełnie obco.
Można i warto polegać na swoich uczniach, przede wszystkim na tzw. liderach, którzy oprowadzą dziecko po szkole, wytłumaczą różne zawiłości i przedstawią innym kolegom. Bariera języka może na początku być dla nich pewnym problemem, ale dzieci szybko się uczą, a z powodu podobnego wieku szybciej znajdują wspólny kanał komunikacyjny.
Rola rodziców i integracja środowiska
Jednak nie tylko pedagodzy odpowiadają za dobrą atmosferę w szkole i przyjęcie nowego ucznia. Zadaniem każdego rodzica jest porozmawiać ze swoim dzieckiem, które ma w klasie chłopca czy dziewczynkę z Ukrainy.
Można wytłumaczyć dziecku, jak w trudnej sytuacji są ich nowi znajomi, jednocześnie zachęcając, by pierwsze nawiązało kontakt. Wszystkie zawiłości natury politycznej czy kulturowej można wytłumaczyć w sposób prosty i dostosowany do wieku dziecka. Jeśli dziecka zadaje nam pytania o różnice kulturowe, można zobrazować je za pomocą książek, filmów czy piosenek.
Rodzice nie powinni obawiać się integracji z rodzicami uczniów z Ukrainy. To oni mogą stać się dla nich pierwszą osobą, która ich wesprze, pokaże najważniejsze punkty w mieście, udzieli odpowiedniego wsparcia organizacyjnego. Sytuacja dziecka ukraińskiego zależy przecież od sytuacji jego rodziców. Dlatego wspólne inicjatywy i spotkania prywatne odgrywają tak wielką rolę. Aby uczeń z Ukrainy w klasie poczuł się bezpiecznie i szybciej zintegrował ze środowiskiem szkolnym, należy wyjść mu naprzeciw. Tylko poprzez wspólne okazywanie szacunku można nauczyć się zasad dobrego i harmonijnego współżycia.
