Każdy rodzic spotkał się z problemem bólu zęba u dziecka. Jest on najczęściej efektem ząbkowania, czyli naturalnego procesu tworzenia się nowych zębów. Niestety często wiążę się to z bólem, którego trudno uniknąć. Jak można zatem pomóc naszemu dziecku? Czy domowe sposoby są wystarczające, czy jednak należy udać się do stomatologa?
Spis treści
Skąd się bierze ból zęba u dziecka?
Dolegliwości w obrębie jamy ustnej u dzieci dotyczą przede wszystkim procesu ząbkowania. Obejmuje on dwa etapy. W pierwszym etapie wyrzynają się zęby mleczne, w drugim zęby stałe.
Zęby mleczne zaczynają wyrzynać się około 6. miesiąca życia. Prawidłowo ukształtowane przestają się tworzyć około 30. miesiąca (2,5 roku) i jest ich 20. Następnie do około 6. roku życia rodzice mogą złapać oddech przed rozpoczęciem kolejnego etapu ząbkowania.
W tym czasie, mniej więcej u końcu wieku przedszkolnego dochodzi do drugiego etapu rozwoju zębów. Zwykle trwa on do około 12-13 roku życia. Jest zatem trzy razy dłuższy niż etap pierwszy i dlatego może być dla opiekunów bardziej kłopotliwy.
Ból zęba u dziecka może pojawić się z powodu ząbkowania tak w wieku niemowlęcym, jak i w wieku przedszkolnym. Do momentu ukończenia przez dziecko 12. roku życia, gdy wyrosną wszystkie zęby stałe, ból może pojawić się również na skutek próchnicy. W patogenezie próchnicy wymienia się szereg przyczyn, które ją powodują. Może ona pojawić się już około 1. roku życia (tzw. próchnica butelkowa lub smoczkowa) i wówczas prawdopodobnie jest wynikiem niewyleczonych zębów matki dziecka.
Do bólu zęba mogą przyczynić się również uszkodzenia mechaniczne, jak wszelkie urazy i złamania. Ponadto, jeśli bóle, nawet pomimo konsultacji stomatologa się powtarzają, mogą być objawem innej choroby. Niezbędna jest wówczas dalsza diagnoza lekarska.
Jak dbać o zęby dziecka?
Pierwsze problemy z zębami dzieci mogą mieć jeszcze przed osiągnięciem 2. roku życia. Ból zęba u dziecka często pojawia się przy ząbkowaniu i jest związany z występującym wówczas stresem i niedogodnościami przy spożywaniu pokarmu.
Aby dziecko po urodzeniu i po wyrzynaniu pierwszych zębów nie miało próchnicy, przyszła matka powinna zadbać o swoje zdrowie. Warto więc wyleczyć wszystkie ogniska zapalne w jamie ustnej i gardle, usunąć osad i próchnicę. Dobrym pomysłem będzie również zaprzestanie stosowania używek, jak kawa czy czarna herbata, które poza niekorzystnym wpływem kofeiny, dodatkowo wzmagają proces powstawania próchnicy.
Po porodzie należy dokonywać regularnych przeglądów jamy ustnej dziecka i zadbać o jej higienę, zarówno w okresach ząbkowania, jak i pomiędzy nimi. Dodatkowo, żeby wyeliminować przedostawanie się bakterii do jamy ustnej dziecka, należy podawać mu jedzenie za pomocą jego własnego zestawu sztućców (nie swoimi widelcami czy łyżeczkami) i myć smoczek, jeśli upadnie na podłogę (to samo dotyczy brudnych zabawek).
W okresie niemowlęcym warto masować dziąsła dziecka i tym sposobem przyzwyczajać je do późniejszego stosowania szczoteczki i pasty do zębów. W tym okresie można już zaczynać wprowadzać delikatne szczotkowanie.
W późniejszym okresie życia dziecka (poza wdrażaniem do mycia zębów) należy zadbać o prawidłowe odżywianie, unikając nadmiaru słodyczy, które zawierają dużą ilość węglowodanów. Cukry proste, jak glukoza i fruktoza najszybciej przekształcają się w kwasy, które mają niekorzystny wpływ na zęby. Jest to ważne szczególnie w przedszkolu, w którym nie ma bezpośredniego nadzoru rodziców.
Wszelkiej niechcianej dolegliwości, jak ból zębów u dziecka, można uniknąć stosując działania prewencyjne. Lepiej jest zapobiegać niż leczyć (co wiąże się zwykle z jeszcze większym bólem i stresem).
Ból zęba u dziecka – domowe sposoby
Zanim udamy się do lekarza, możemy zastosować domowe sposoby na ból zęba u dziecka. W pierwszym okresie ząbkowania możemy podać schłodzone w lodówce gryzaki (nie w zamrażalniku). Przyczyni się to do zmniejszenia bólu i złagodzi pojawiający się obrzęk.
Innym sposobem, który łagodzi ból zęba, może byś użycie olejku goździkowego, który nakładamy na wacik i wkładamy do ust dziecka, pocierając bolące miejsce. Podobny efekt przynosi płukanie ust naparem z szałwii lekarskiej lub trzymanie w ustach rozgryzionego czosnku (lub jego żucie).
Należy pamiętać, że wszelkie domowe sposoby na ból zęba u dziecka to leczenie objawowe, które nie usuwa przyczyny bólu i może pomóc jedynie w przypadku mało intensywnej dolegliwości. Przy ostrych stanach zapalnych lub gdy wystąpi na przykład gorączka, należy udać się do stomatologa.
Lek na ból zęba u dziecka. Co można mu podać?
Jak pomóc dziecku skutecznie, to znaczy jak wyeliminować przyczynę bólu? Najlepiej zasięgnąć porady specjalisty i zastosować odpowiedni lek.
Przy pierwszym ząbkowaniu można stosować przepisane żele i maści, które zwykle przynoszą dobry efekt. Poważniejsze sprawy, jak próchnica, urazy i dodatkowe objawy typu obrzęk i wysoka temperatura, wymagają konsultacji lekarskiej.
W żadnym wypadku nie podawajmy dziecku leków przeciwbólowych, które sami stosujemy, zanim nie zasięgniemy porady lekarskiej. Dziecko, z powodu nierozwiniętego układu odpornościowego, inaczej reaguje na leki niż dorośli. Dlatego wszelkie wyroby medyczne należy podawać z rozwagą i odpowiedzialnością.
Jakich produktów spożywczych unikać?
Do utrzymania prawidłowego stanu uzębienia i higieny jamy ustnej przyczynia się nie tylko stosowanie szczoteczek i past do zębów oraz nici dentystycznych. Również ważne jest stosowanie odpowiedniej diety, w której nie dominują cukry proste.
Unikać należy przede wszystkim wszelkich słodkich napojów, batoników i cukierków oraz chipsów, które dodatkowo zawierają różne barwniki. Napoje gazowane również przyśpieszają tworzenie się próchnicy, lepiej więc ich nie kupować. Warto wprowadzać nie jasne, ale ciemne pieczywo.
Ból zęba u dziecka to temat bliski każdemu rodzicowi. Warto wiedzieć, jak można mu zapobiegać i co należy robić w sytuacjach jego intensyfikacji. Najważniejsza jest jednak profilaktyka i wczesna interwencja. Wtedy mamy szanse na uniknięcie bólu i złagodzenie dolegliwości z nim związanych.
