Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety. Wszystko, co trafia do organizmu przyszłej matki, ma wpływ na rozwój dziecka, dlatego tak ważna jest zdrowa, zbilansowana dieta i odpowiednia suplementacja. Wiele kobiet zastanawia się, jak tran w ciąży wpisuje się w tę tematykę – czy można i czy warto? W artykule znajdziesz odpowiedź na te nurtujące pytania, a także dowiesz się, jaki wpływ ma tran rozwój płodu.
Spis treści
Czym jest tran i czemu służy?
Tran zaczął być popularny w latach 60. poprzedniego stulecia. Ludzie odkryli jego właściwości prozdrowotne. Zaczęto podawać go profilaktycznie, by zwiększać odporność organizmu. Tran to inaczej olej wątłuszczowy – tłuszcz z wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych. Kiedyś dostępny był jedynie w formie ciekłej, obecnie można dostać tran w kapsułkach, a nawet żelkach dla dzieci. Aby przytłumić specyficzny posmak, producenci wzbogacają go o różne aromaty.
Przyjmowanie tranu nie ma na celu jedynie wzmacniania odporności. Dzięki bogatym składnikom odżywczym – nienasyconym kwasom tłuszczowym, dużej zawartości witamin A i D wspomaga także działanie układu nerwowego i krwionośnego.
Kwasy EPA i DHA zawarte w wątrobie dorsza mają udowodniony naukowo wpływ na układ immunologiczny, dlatego mówi się głównie o wpływie tranu na budowanie odporności. Dzięki tym składnikom można zaobserwować łagodzenie stanów zapalnych podczas infekcji wirusowych i bakteryjnych. Mogą też odpowiadać za zmniejszenie się objawów alergii.
Z kolei zawarta w tranie witamina D jest odpowiedzialna za szybką odpowiedź immunologiczną w czasie zakażenia bakteryjnego. Zawarta w oleju witamina A utrzymuje w doskonałej kondycji skórę i błonę śluzową, co przyczynia się do ochrony organizmu przed chorobami.
Tran w ciąży – dlaczego warto?
Ze względu na wysoką zawartość kwasów omega-3, zaleca się picie tranu w czasie ciąży. Może to wzmocnić nie tylko odporność matki, ale przede wszystkim dziecka. Gdy noworodek przychodzi na świat, jest narażony na wiele bakterii i wirusów, a jego układ odpornościowy dopiero się buduje, dlatego warto pić tran w ciąży, a od 4. roku życia dziecka suplementować go.
Zwyczaj suplementowania oleju z wątroby dorsza bierze się z Norwegii. Tam niemalże każdy pije codziennie dawkę tranu, a niemowlętom zaleca się rozpoczęcie suplementacji już po skończeniu czterech tygodni.
Być może to w tym tkwi tajemnica długowieczności Norwegów? To tam, najwięcej ludzi dożywa swoich setnych urodzin! Z pewnością ma też na to wpływ ilość spożywanych ryb morskich – jest czterokrotnie wyższa niż w Polsce.
Tran w ciąży – kiedy nie brać?
Mimo że olej z wątroby dorsza ma wiele niezwykle potrzebnych każdemu organizmowi składników, to w okresie ciąży nie można suplementować go bez konsultacji z ginekologiem lub położną. Tran w ciąży może bardzo podnieść poziom witaminy A w organizmie matki, co może skutkować nawet poronieniem lub poważnymi wadami płodu. W 1 trymestrze ciąży najlepiej z niego zrezygnować, a jeśli chcesz go później suplementować, musisz zobaczyć czy inne preparaty nie mają w składzie witaminy A. Najlepiej też kontrolować jej poziom robiąc co jakiś czas badania krwi.
Według zaleceń między 36, a 38 tygodniem ciąży powinno się zaprzestać przyjmowania tranu. Ma to na celu niedopuszczenie do nadmiernego rozrzedzenia krwi podczas porodu i w okresie połogu. Można w tym czasie jeść tłuste ryby, a do suplementacji wrócić po zakończonym połogu.
Wpływ na dziecko
Wszystko, co przyjmuje ciężarna, ma wpływ na to, jak będzie rozwijać się dziecko. Kobiety niemalże co miesiąc muszą robić badania z krwi, by kontrolować swój stan zdrowia, chodzą na badania USG, by mieć pewność, że z maluchem jest wszystko w porządku. O ile na płeć czy kolor oczu nie mają wpływu, to mogą zadbać o zdrowie dziecka, jeszcze nosząc je pod sercem.
Tran w ciąży zwiększa ilość dostarczanych kwasów omega-3, zwłaszcza DHA. To one są odpowiedzialne za rozwój oczu. Wraz z rozwojem płodu, zwiększa się jego zapotrzebowanie na kwasy DHA, pod koniec ciąży wynosi nawet 65 mg dziennie. Tak wysokie zapotrzebowanie utrzymuje się nawet do skończenia przez dziecko dwóch lat, ponieważ to przez ten czas najbardziej rozwija się układ nerwowy.
Z kolei witamina D zawarta w tranie, jest potrzebna do wchłaniania się wapnia i rozwoju kości u dzieci. Jeśli maluch miałby niedobory tej witaminy, to mogłaby mu grozić krzywica. Według badań, dzieci, których matki spożywały tran w ciąży, urodziły się z wyższą masą urodzeniową niż dzieci kobiet, które nie stosowały takiej suplementacji. Mówi się też o zmniejszeniu ryzyka zachorowania na astmę nawet o 80%.
Tran dla matki karmiącej piersią
Jak wiadomo noworodek karmiony piersią wszystkie witaminy i minerały czerpie z mleka mamy. Aby zapewnić mu dobry start i nie narażać na niedobory warto suplementować potrzebne składniki i dbać o prawidłową, urozmaiconą dietę. Według Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, po porodzie należy nadal suplementować witaminy dla kobiet w ciąży.
W ich skład wchodzi: kwas foliowy, jod, witamina D, żelazo i kwasy omega-3. Aby mieć pewność, że nie przedawkujesz witamin, możesz zbadać poziom poszczególnych składników i uzupełniać niedobory tylko tych witamin, których masz niedobory.
Jako uzupełnienie kwasów omega-3 warto wybrać tran. Przyniesie to korzyść zarówno młodej mamie, jak i dziecku, a nie trzeba się martwić, czy ilość ryb morskich w codziennej diecie jest odpowiednia. Tran zmniejsza także ryzyko depresji poporodowej u młodej mamy.
Ogólne właściwości tranu
Dzięki zawartym w tranie nienasyconym kwasom tłuszczowym i witaminom ma on wiele właściwości leczniczych.
Osoby spożywające tran mają wyższe stężenie kwasów omega-3 we krwi, dzięki czemu rzadziej cierpią na arytmię serca, a także dwa razy rzadziej mają zawały serca. Kwasy omega-3 skutecznie obniżają poziom złego cholesterolu, spowalniając rozwój miażdżycy.
Tran jest też pomocny do regulowania nadciśnienia tętniczego. Zawarta w nim witamina E wzmacnia naczynka krwionośne i chroni czerwone krwinki przed rozpadem. Z kolei zawarta w tranie witamina D zapobiega wystąpieniu krzywicy u dzieci, a osteoporozy u dorosłych. Umożliwia wchłanianie wapnia i fosforu, dzięki czemu możemy cieszyć się mocnymi kośćmi i zębami.
Tran ma też w swoim składzie witaminę piękna, czyli witaminę A. To ona jest odpowiedzialna za mocne i lśniące włosy, zdrowe paznokcie i spowolniony proces starzenia się skóry. Dzięki niej można też się cieszyć sokolim wzrokiem wolnym od piekących i wyschniętych spojówek, czy owrzodzonej rogówki.
Przyjmowanie tranu ma też pozytywny wpływ na mózg. Kwasy omega-3 poprawiają jego ukrwienie i odpowiadają za prawidłowe przetwarzanie bodźców. Mówi się, że dzieci regularnie spożywające tran mają lepszą koncentrację i większą sprawność fizyczną. Z kolei u osób starszych może zmniejszyć ryzyko wystąpienia demencji czy Alzheimera.
Czy warto jeść mięso z dorsza?
Mimo że z roku na rok świadomość dotycząca zdrowego trybu życia i suplementacji diety jest coraz większa, to nadal Polacy bardzo rzadko sięgają po ryby. Z jednej strony jesteśmy alarmowani, że to cenne źródło witamin i mikroelementów, z drugiej niepokojące są informacje o dużej zawartości metali ciężkich w rybach.
Jedną z najbardziej polecanych ryb jest dorsz – ma mało nienasyconych kwasów tłuszczowych, a duża ilość kwasów omega-3. W dodatku ten drapieżnik ma mało kalorii, a wysoką zawartość białka. Dzięki temu możemy zastąpić nim porcję wołowiny czy drobiu. To ryba bardzo polecana dla kobiet w ciąży, które powinny szczególną uwagę zwracać na ilość spożywanych kwasów omega-3.
Niestety nasze środowisko jest coraz bardziej skażone, a metale ciężkie przenikają do ryb. Jeśli chcesz w pełni skorzystać z dobroczynnych właściwości dorsza, to kupuj go ze sprawdzonych źródeł. Więcej szkodliwych substancji będzie w dorodnych okazach, więc lepiej postawić na małe świeże dorsze kupowane w całości, a nie w konserwie.
Podczas przygotowywania ryby warto też zwrócić uwagę na sposób obróbki termicznej. Najlepiej ją piec lub gotować na parze, ponieważ podczas długotrwałego smażenia na tłuszczu, dorsz straci drogocenne kwasy omega-3 na rzecz szkodliwych tłuszczy trans.
Tran w ciąży – podsumowanie
Wiele przyszłych mam zastanawia się, czy można brać tran w ciąży? Jeśli tylko lekarz prowadzący po konsultacji wyników badań wyrazi zgodę i ustali odpowiednią dawkę, to oczywiście, że tak. Tran jest doskonałym źródłem witamin i minerałów, jednak okres oczekiwania na dziecko jest specyficznym czasem, kiedy swoje wybory nawet co do suplementów diety warto skonsultować.
Polecamy także: herbata miętowa a stan błogosławiony, pistacje w ciąży i inne nasze teksty, które dotyczą diety ciężarnych. Pamiętaj, że wszystko, co spożywasz, ma wpływ na rozwijający się organizm w Twoim brzuchu.
