Zabawy z niemowlakiem. Jak się bawić z małym dzieckiem?

Zabawy z niemowlakiem zawsze powinny być zgodne ze wskazówkami autorów danego rodzaju ćwiczeń czy też zabaw, zgodne z zaleceniami specjalistów. Dlaczego jest to tak ważne? Przede wszystkim z tego względu, że szkielet i mięśnie są u tak małych dzieci bardzo delikatne i tym samym łatwo można je uszkodzić. Przykładowo zabawy na piłce z niemowlakiem mogą zostać wprowadzone dopiero wtedy, gdy rodzic będzie pewien, że zdoła sobie poradzić z ruchliwym dzieckiem w tego rodzaju specyficznej pozycji.

Wiele osób sądzi, że sensoryczne zabawy z niemowlakiem wymagają drogiego sprzętu i fachowej, medycznej wiedzy. Nie do końca jest to prawda, bo liczne z codziennie wykonywanych czynności również mają w sobie sensoryczny potencjał – tylko nikt sobie z tego nie zdaje sprawy. Wystarczy na ten temat nieco poczytać, a wszystko stanie się proste i zrozumiałe

Zabawy z niemowlakiem – czemu służą?

Zabawy z niemowlakiem wpływają w pozytywny sposób na jego świadomość ciała. Zabawy dla niemowlaka, jeśli są odpowiednio dobrane, przekładają się na to, że dziecko zaczyna zdawać sobie sprawę, iż ma rączki, nóżki i że posiada nad nimi kontrolę. Umiejętność wykonywania poszczególnych czynności (takich jak np. unoszenie główki, siadanie) jest przez dziecko wypracowywana stopniowo. Żeby mu to ułatwić, warto zacząć wykonywać z nim np.: zabawy sensoryczne dla niemowląt.

Wzrok, słuch i dotyk to zmysły, które w trakcie zabawy rozwijają się najszybciej. Dlatego tak ważne jest to, żeby zabawy sensoryczne z niemowlakami zacząć jak najprędzej. Zabawki można wykonać samemu albo kupić gotowe. To mogą być wycięte materiały – o różnej grubości i fakturze. Ich kolor także powinien być urozmaicony – w tak niepozorny sposób sensoryczne zabawy z niemowlakiem pobudzą jego zmysł wzroku. Grzechotki albo małe woreczki z kaszą czy groszkiem oprócz tego, że będą stymulowały zmysł słuchu, wspomogą również dalszy rozwój koordynacji ruchowej. Nie jest tak, że od razu trzeba z dzieckiem iść do specjalisty od ćwiczeń – jeśli rozwija się prawidłowo, to można samemu poszukać, np. w sieci, dedykowanych dla danej kategorii wiekowej zabaw dla niemowlaków.

Zabawy sensoryczne dla niemowląt

Zabawy sensoryczne dla niemowląt wymyślono po to, żeby dzieciom pomóc – i jeśli zachodzi taka potrzeba, to przećwiczyć te wszystkie ruchy, które sprawiają im największe trudności. Kilka pomysłów na bezpieczne i skuteczne zabawy sensoryczne z niemowlakiem zamieszczono poniżej:

Czucie głębokie:

• przytulanie,
• spacery z dzieckiem w chuście (musi zostać odpowiednio zawiązana).

Dotyk:

• wykonywanie masażu,
• ułożenie dziecka na brzuszku – w taki sposób, żeby mogło dotykać wielu różnych rodzajów materiałów (twardych, miękkich, włochatych itd.).

Równowaga/przedsionek:

• bujanie na kolanie,
• huśtanie dziecka na huśtawce (gdy już siedzi) albo kołysanie w kołysce.

Wzrok:

• pokazywanie dziecku kontrastowych obrazków,
• wodzenie wzrokiem za światłem, które pochodzi np. od latarki.

W tym przypadku warto zwrócić uwagę na wygląd oczu malucha. Zaropiałe oczko u niemowlaka to częsty problem – gdy zauważysz to podczas zabawy, nie bagatelizuj!

Słuch:

• śpiewanie i mówienie do dziecka,
• zabawy z wykorzystaniem grzechotki.

Smak:

• systematyczne włączanie do diety dziecka coraz to innych i nowych smaków – także i w tym wypadku bardzo dobrze się sprawdzą właściwie dobrane zabawy z niemowlakiem.

Węch:

• podawanie dziecku do powąchania wielu różnych zapachów – np. kwitnących kwiatów, dojrzałych owoców i warzyw, perfum – to bardzo dobry przykład zabawy z 2-miesięcznym niemowlakiem.

Zabawy z niemowlakiem 0-3 miesięcy

Zabawy z niemowlakiem to bardzo pojemna kategoria. W przypadku tak małego dziecka kluczową rolę odgrywa każdy miesiąc, bo ono bardzo szybko się zmienia i potrzebuje innego rodzaju stymulacji. Zabawy z niemowlakiem 0-3 można wykonywać również wtedy, gdy dziecko jest starsze, ale już zabawy z sześciomiesięcznym niemowlakiem nie są wtedy bezpieczne.

Od czego zacząć? W przypadku zabaw z niemowlakiem 0-3 miesięcznym proponujemy:

• kosi, kosi łapki –  tutaj do zabawy służą rączki i nóżki dziecka – to właśnie nimi się klaszcze i równocześnie powtarza wierszyk „Kosi, kosi łapki…”. Ta zabawa poprawi zdolności ruchowe i koordynację ruchowo-wzrokową dziecka;
• A kuku – najpierw trzeba spowodować, żeby dziecko zaczęło patrzeć na swojego opiekuna, a w dalszej kolejności zakryć swoją twarz chusteczką. Po chwili należy ją odkryć i krzyknąć radośnie „a kuku!” (powtórzyć kilka razy).

Zabawy z 5-miesięcznym niemowlakiem

Zabawy dla niemowlaka muszą być atrakcyjne – tylko wtedy dziecko będzie chętnie współpracowało z rodzicem. Zabawy z 5-miesięcznym niemowlakiem mogą stanowić kontynuację tych wcześniej wykonywanych, ponadto można też wprowadzać zupełnie nowe ruchy czy też zachowania. W przypadku zabaw z 5-miesięcznym niemowlakiem proponujemy:

• zabawę, która pobudza wzrok – najpierw malucha należy ułożyć wygodnie na brzuchu, na twardym podłożu; kolejny krok to wybranie i pokazanie atrakcyjnej zabawki. Należy ją zaprezentować dziecku z różnej odległości (raz z oddali, a raz z bliska – w ten sposób można wspomóc jego pole widzenia);
• zabawę w echo – w przypadku tej zabawy z pięciomiesięcznym niemowlakiem kluczową rolę odgrywa powtarzanie odgłosów, które są wydawane przez dziecko i na odwrót – czyli maluch powinien zacząć naśladować swojego opiekuna.

Zabawy z niemowlakiem 6-miesięcznym

Zabawy z niemowlakiem warto powtarzać regularnie – najlepiej codziennie o tej samej porze, gdy dziecko jest wypoczęte i chętne do wzmożonej aktywności. Zabawy z niemowlakiem 6-miesięcznym nadal wymagają kontroli i zaangażowania ze strony opiekuna, ale i tak wyraźniej już widać, że dziecko staje się coraz bardziej samodzielne.

Zabawy z niemowlakiem 6-miesięcznym warto zacząć od huśtania, a wynika to z tego, że wszystkie dzieci to bardzo lubią – wówczas łatwo je wyciszyć i spowodować, żeby całą swoją uwagę skupiły na opiekunie. Ta niepozorna czynność pobudza ich układ przedsionkowy. Ponadto dzięki tej tak popularnej od lat zabawie dziecko rozwija zmysł równowagi.

Kolejna warta do wykorzystania zabawa z niemowlakiem 6-miesięcznym to suchy basen z kulkami. To kolejny przykład zabawy sensorycznej dla niemowląt. Zabawa wśród kolorowych kulek pobudza dziecięce mięśnie oraz zmysły. Poza tym do takiego basenu można dorzucić nieco większą piłkę i wówczas realne staje się wprowadzenie zabaw na piłce z niemowlakiem. Oprócz tego, że dziecko podczas tego rodzaju zabawy poprawi działanie zmysłów, to ponadto podszkoli swoją małą i dużą motorykę.

Co podczas 7. i 8. miesiąca życia?

Zabawy z niemowlakiem 8-miesięcznym powinny rozwijać jego wcześniej nabyte umiejętności. Gdy zachodzi taka potrzeba, to należy przeplatać je z zabawami dla młodszych dzieci. Od czego zacząć? Jeśli chodzi o zabawy z 8-miesięcznym niemowlakiem, to w tym wypadku rekomendujemy:

• Pudełko z niespodziankami

To przykład następnej wartej wprowadzenia do stałego repertuaru zabawy sensorycznej dla niemowląt. Najpierw do pudła trzeba powrzucać wiele różnych przedmiotów – powinna je cechować odmienna faktura, wielkość, kolor i kształt. Ta zabawa dla niemowląt polega na tym, że dziecko samo wybiera i wyciąga z pudła to, co tylko zechce. Później trzeba mu o tym wyciągniętym przedmiocie opowiedzieć, a ono niech się z nim zapozna z wykorzystaniem własnych zmysłów.

• Gdzie się schował…?

Akurat w przypadku tej zabawy najważniejsze jest to, żeby użyć ulubionej zabawki malca – np. pluszaka. Kiedy już się go schowa, za poduszkę, trzeba zapytać: „A gdzie się schował misio?”. Dziecko powinno samo wskazać, gdzie on jest. Później może go poszukać i oddać opiekunowi. Jeśli ktoś chce, to można ją włączyć do repertuaru zabaw z sześciomiesięcznym niemowlakiem albo od razu do zabaw z 5-miesiecznym niemowlakiem – wówczas jednak dziecko powinno jedynie wskazać, gdzie jest dana zabawka.

• Hop – i do wiaderka

Do tej zabawy z niemowlakiem 8-miesięcznym potrzebne będą kulki ze zgniecionych gazet i wiaderko. Kiedy już wszystko będzie gotowe, trzeba zachęcić malca, żeby zaczął nimi rzucać do wiaderka.

Zabawy z niemowlakiem 9-12 miesięcy

Zabawy z niemowlakiem 9-12 miesięcznym w porównaniu z zabawami z niemowlakiem 3-6 miesięcznym i z zabawami z 2-miesięcznym niemowlakiem są bardziej złożone i skomplikowane. W przypadku tego rodzaju zabaw dla niemowląt sprawdzą się:

• zabawy dla niemowląt podczas kąpieli – dla dzieci szczególnie ciekawe może być obserwowanie tego wszystkiego, co się dzieje z różnymi przedmiotami – i wcale nie muszą być nimi zabawki. Równie dobrze sprawdzą się gąbki o różnych kształtach, mydło albo nakrętki od szamponu. Przelewanie wody to kolejny możliwy w tym wypadku do wykorzystania wariant tej zabawy;
• tor przeszkód – z pewnością nie jest to rodzaj zabawy z noworodkiem. W tym wypadku dziecko musi już umieć się samodzielnie poruszać – chodzić albo sprawnie raczkować. Na jego drodze należy ustawić przeszkody, np. z plastikowych butelek, i pozbawione dolnej i górnej zabudowy pudło. Później trzeba mu pokazać, na czym ta zabawa polega – następnie należy malucha zachęcić, żeby sam przebył cały przygotowany dla niego tor. Żeby uatrakcyjnić zabawę, można mu zacząć przyklaskiwać do rytmu albo śpiewać ulubioną piosenkę – wówczas będzie to przykład zabawy słowno-ruchowej z niemowlakiem.

Jak się bawić z dzieckiem? Ogólne wskazówki

Bez względu na to, czy postawi się na zabawy na piłce z niemowlakiem, czy też na zabawy słowno-ruchowe, za każdym razem trzeba zachować czujność, bo jeden niewłaściwy krok i dziecku stanie się krzywda – może zwichnąć nogę lub rękę albo uderzyć się o twardy przedmiot czy też podłoże. Oczywiście w przypadku zabaw z noworodkiem nie ma ryzyka, że dziecko ucieknie albo samo zrobi nieprawidłowy ruch – wówczas to rodzic/opiekun czuwa nad tym, żeby wykonywane kolejno ćwiczenia przebiegały bez żadnych zakłóceń.

O czym warto pamiętać? Przede wszystkim o tym, żeby zabawy dla niemowlaka nie były nudne. Jeśli dziecko lubi muzykę, to warto zadbać o to, żeby odpowiedni podkład towarzyszył poszczególnym ćwiczeniom – i to nie tylko wtedy, gdy chodzi o sensoryczne zabawy z niemowlakiem.

Pracować należy nad wszystkimi partiami mięśni i nad zmysłami – być może więc należy zacząć od sensorycznych zabaw z niemowlakiem. Oczywiście zaplanowane zabawy można skonsultować z pediatrą i z pedagogiem – wówczas nie będzie ryzyka, że wybierze się te nieodpowiednie dla danej kategorii wiekowej.