Od kilkudziesięciu lat następują coraz większe zmiany w społeczeństwie. W Polsce na małżeństwo decydują się coraz starsze osoby. Niestety, rozwodzi się też coraz więcej tych, które zawarły prawny związek. Ponadto bardzo dużo osób całkiem odrzuca pomysł ożenku. Jednakże dzieci wciąż się rodzą, a niektóre z nich potrzebują nowej rodziny. Czy osoba samotna może adoptować dziecko w takiej sytuacji?
Spis treści
Co to jest adopcja?
Adopcja to inaczej przybranie, przysposobienie osoby, która nie skończyła 18 lat i ma innych rodziców biologicznych. Jest uznaniem za swoje dziecka, z którym nie ma się więzi genetycznej. To dokonanie aktu w specjalnej formule prawnej.
Skutkuje powstaniem nowej relacji traktowanej na równi z tą, która łączy dzieci i rodziców w rodzinach biologicznych – obie strony uzyskują identyczne prawa i obowiązki, np. prawo do dziedziczenia, świadczeń alimentacyjnych, obowiązek wzajemnego wspierania się czy posłuszeństwa opiekunom. Z kolei wszelkie relacje, które łączyły podopiecznego z jego biologiczną rodziną, całkowicie zanikają.
Ogólne wymogi stawiane kandydatom na rodziców
Kodeks rodzinny i opiekuńczy, m.in. art. 1141 § 1 i 2, podaje wytyczne dotyczące mówiące o tym, kto może przysposobić dziecko. Niezależnie od tego, czy osoba jest w związku małżeńskim, czy też nie, musi spełniać następujące wymagania:
- pełna zdolność do czynności prawnych, gdyż bez niej niemożliwe byłoby sprawowanie władzy rodzicielskiej; ma ją osoba nieubezwłasnowolniona, a także pełnoletnia;
- odpowiednie kwalifikacje osobiste; ustawodawca ma tu na myśli dobre zdrowie, wysoką moralność i dobrą sytuację materialną; dzięki temu przyszli rodzice będą mogli zadbać o rozwój dziecka i zabezpieczyć mu byt;
- pozytywna opinia kwalifikacyjna ośrodka adopcyjnego;
- świadectwo ukończenia wymaganego szkolenia, które pozwala na zapoznanie się ze specyfiką przysposobienia dziecka (mogącego mieć np. trudne przeżycia za sobą);
- odpowiedni wiek; minimum 18 lat, maksimum 40 lat różnicy wieku między rodzicami adopcyjnymi a przysposabianym, co pozwoli na długie lata wychowywania i wspierania dziecka.
Czy osoba samotna może adoptować dziecko?
W świetle przepisów nie ma przeciwwskazań, by zarówno osoba samotna, jak i pozostająca w związku małżeńskim (za zgodą współmałżonka) przyjęła pod swój dach dziecko, które potrzebuje rodziny. Jeśli zachodzi ten pierwszy przypadek, decyzję można podjąć samemu – nie trzeba nikogo pytać o zdanie. Gdy mowa o osobie samotnej, oznacza to osobę niebędącą w związku małżeńskim, w tym pozostającą bez partnera, rozwiedzioną lub owdowiałą.
Niektóre ośrodki mają jednak obiekcje, by zakwalifikować osobę samotną do zostania rodzicem. Nie należy się poddawać, gdyż pracownik ośrodka ma obowiązek przyjąć złożone dokumenty. Następnym krokiem będą testy kwalifikujące do kursu i rozmowy z psychologiem, które mogą się okazać dość wymagające. Po kursie trzeba czekać na propozycję adopcji. Gdy uda dopasować dziecko i rodzica, będzie jeszcze konieczna rozprawa.
Osoba samotna – dlaczego ma trudniej?
Adopcja dziecka przez samotną osobę jest jak, wspomniano wyżej, możliwa, ale w praktyce utrudniona. Dzieje się tak dlatego, że w tym procesie to dziecko jest najważniejsze i to dla niego dopasowuje się rodziców, a nie odwrotnie. Właśnie dla jego dobra najczęściej wybiera się mu kobietę i mężczyznę, będących w związku małżeńskim. Dadzą oni mu pełną rodzinę i większe perspektywy rozwoju, przynajmniej teoretycznie.
W razie choroby czy innej niesprzyjającej okoliczności druga dorosła osoba może wziąć na siebie ciężar np. zarabiania, opieki, utrzymania domu. Dlatego osoby samotne mają większą szansę na adopcję dzieci bardziej samodzielnych lub tych, które nie mogą znaleźć małżeństwa zdecydowanego na ich przysposobienie.
Adopcja dziecka przez samotną osobę
To, że ośrodki adopcyjne preferują małżeństwa, nie znaczy jednak, że osoba samotna nie ma szans. Ośrodki adopcyjne niekiedy kwalifikują takie jednostki do kursów, jeśli tylko spełniają one inne, niezbędne warunki. Z badań wynika, że w dużej części kandydatkami są kobiety, zwykle tuż przed menopauzą. Są im przyznawane nieco starsze dzieci. Samotni mężczyźni zdarzają się bardzo rzadko.
Procedury wobec takich osób mogą trwać dłużej i być bardziej wymagające, gdyż w przypadku adopcji jedna osoba będzie musiała wziąć na siebie ciężar wychowania i zapewnienia bezpieczeństwa i zaspokojenia przynajmniej podstawowych potrzeb. Powinna ona wykazać, że ma blisko siebie rodzinę i bliskich przyjaciół, którzy będą mogli pomóc w razie potrzeby.
Co trzeba zrobić, żeby adoptować dziecko?
Zasady adopcji określa art. 154 ust. 1 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. „Prowadzenie procedur przysposobienia oraz przygotowanie osób zgłaszających gotowość do przysposobienia dziecka, zwanych dalej »kandydatami do przysposobienia dziecka«, stanowi wyłączną kompetencję ośrodka adopcyjnego”.
W Polsce nie ma innej metody, by legalnie dać dach nad głową opuszczonemu lub osieroconemu dziecku. Ośrodek m.in. kieruje procesem adopcyjnym, sporządza diagnozy psychologiczno-pedagogiczne, a także kwalifikuje daną osobę do dalszych kroków oraz wysyła ją na szkolenie. Swe działania wykonuje bezpłatnie, więc chętni nie płacą za procedurę, ani za sprawę sądową.
Samotna osoba – jak wybrać ośrodek adopcyjny
Przyszła mama lub przyszły tata może sam wybrać ośrodek adopcyjny. Niektóre z nich są w gestii samorządów, inne – prowadzą stowarzyszenia katolickie, i można je znaleźć w całej Polsce. Po pierwsze dana osoba powinna wziąć pod uwagę lokalizację ośrodka. Warto bowiem wiedzieć, że cała procedura może trwać kilka miesięcy, a nawet lat i przez ten czas trzeba będzie dojeżdżać.
Ponadto, chociaż ustawa jest jedna i obowiązuje wszystkich, to każdy ośrodek może nieco inaczej ją interpretować, dlatego warto poczytać opinie lub zasięgnąć informacji u źródeł, czyli od pracowników. Po trzecie czas oczekiwania np. na obowiązkowy kurs w niektórych ośrodkach może być dłuższy niż w innych.
Czy osoba samotna może adoptować dziecko w Polsce – podsumowanie
Samotna osoba ma szanse na adopcję dziecka. Są one nieco mniejsze, niż w przypadku małżeństw, ale jeśli ma dobre warunki materialne i spełnia inne wymagania, to widoki na przysposobienie wzrosną. Jeśli ktoś chce dać dom samotnemu maluchowi, powinien się zwrócić do ośrodka adopcyjnego.
W Polsce można znaleźć ich wiele (co najmniej jeden na każde województwo), w tym takie o charakterze katolickim. Dana osoba może więc wybrać ten, który jej najbardziej odpowiada.
W tej dziedzinie polecamy także zapoznać się z tematem warunków adopcji dzieci z Afryki. Pomóc można nie tylko dzieciom z naszego kraju, jednak wsparcie najmłodszych z innych części świata jest niezwykle trudne.
