Ciąża nie zawsze chroni kobiety przed utratą pracy. Kiedy przyszła mama otrzymuje wypowiedzenie umowy od pracodawcy, zwykle zaczyna szukać nowego miejsca pracy lub interesować się rejestracją jako osoba bezrobotna. Jakie ma prawa ciężarna w urzędzie pracy? Czy przysługuje jej zasiłek dla bezrobotnych? Jakie obowiązki czekają na osobę ze statusem bezrobotnego oraz czy przyszłe mamy mogą liczyć na szczególne traktowanie?
Spis treści
Czy ciężarna może zarejestrować się w urzędzie pracy?
Ciąża nie stanowi przeciwwskazania do pracy, dlatego polskie prawo nie wspomina o ciężarnych w kontekście możliwości uzyskania statusu osoby bezrobotnej.
Kobieta w ciąży może zarejestrować się w urzędzie pracy, podobnie jak wszystkie inne osoby, które spełniają odpowiednie warunki, m.in. nie pracują, nie prowadzą działalności gospodarczej, nie przebywają na zwolnieniu lekarskim, mieszczą się w przedziale wiekowym 18-60 lat i – co bardzo ważne – są gotowe do podjęcia pracy w pełnym wymiarze godzin.
Status osoby bezrobotnej a stan zdrowia ciężarnej
Wiele kobiet przez całą ciążę czuje się bardzo dobrze i nie doświadcza żadnych dolegliwości utrudniających pracę zawodową. Część ciężarnych wykonuje swoje obowiązki do końca trzeciego trymestru, nierzadko aż do dnia porodu.
Nie zawsze jednak tak się dzieje. Niektóre kobiety odczuwają poważne niedogodności, które eliminują je z życia zawodowego już na początku ciąży. Część ciężarnych otrzymuje od lekarza zalecenie ograniczenia aktywności fizycznej i zawodowej. Wiele przyszłych mam przebywa długie miesiące w szpitalu. Czy w takim przypadku kobieta może liczyć na dodatkowe świadczenia? Jakie ma prawa ciężarna w urzędzie pracy, jeśli nie może rozpocząć wykonywania zadań dla nowego pracodawcy ze względu na stan swojego zdrowia?
Jeśli w momencie rejestracji w urzędzie pracy ciężarna czuje się dobrze i nie ma żadnych przeciwwskazań medycznych do podjęcia pracy, to zostaje zarejestrowana i uzyskuje status osoby bezrobotnej. Urzędnicy nigdy nie pytają o to, czy kobieta jest w ciąży, ani czy planuje w najbliższym czasie mieć dzieci. Te informacje nie są wymagane, więc nie trzeba się martwić, że urząd odmówi rejestracji z powodu ciąży – tak się na pewno nie stanie.
Jeśli jednak kobieta jest już w ciąży i wie, że jej stan zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy, nie powinna rejestrować się w urzędzie, ponieważ nie spełnia koniecznych warunków, aby otrzymać status osoby bezrobotnej.
Jakie ma prawa ciężarna w urzędzie pracy? Czy przysługują jej dodatkowe świadczenia?
Urząd Pracy ma jedną podstawową rolę – pomagać w aktywizacji zawodowej osobom poszukującym zatrudnienia. Instytucja ta nie zajmuje się wspieraniem kobiet w ciąży w inny sposób niż pomoc w podjęciu pracy. Dlatego ciężarnej nie przysługują żadne dodatkowe świadczenia z urzędu pracy, jedynie ze względu na fakt bycia w ciąży.
Bezrobotna ciężarna ma identyczne prawa i obowiązki jak inne osoby posiadające ten status. Jedną z kluczowych kwestii jest prawo do ubezpieczenia zdrowotnego, które otrzymują wszyscy bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy.
Kobieta otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych w sytuacji, gdy urząd nie może zaproponować jej odpowiedniej pracy, stażu, szkolenia czy przygotowania zawodowego oraz jeśli ciężarna spełnia pozostałe warunki konieczne do uzyskania tego świadczenia.
Jeśli jednak kobieta nie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku, zostaje objęta ubezpieczeniem zdrowotnym i otrzymuje bezpłatną pomoc w znalezieniu pracy, ale nie może pobierać świadczenia pieniężnego dla bezrobotnych – ani w czasie ciąży, ani po urodzeniu dziecka.
Czy kobieta w ciąży może stracić status bezrobotnej?
Bezrobotne kobiety w ciąży są traktowane na równi z innymi osobami posiadającymi ten status. Ciężarną obowiązuje m.in. konieczność stawiania się w urzędzie w celu przyjęcia proponowanej pomocy lub potwierdzenia gotowości do pracy, a także uczestniczenie w szkoleniach i stażach, jeśli instytucja to zaproponuje.
Ciężarna ma jednak jeden przywilej, który nie przysługuje innym bezrobotnym. Jeśli stan zdrowia osoby bezrobotnej ulegnie pogorszeniu i przebywa ona na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 90 dni, zostaje wyrejestrowana z urzędu pracy i traci status. Kobiety w ciąży są przed tym chronione. Zachowują status osoby bezrobotnej, nawet jeśli muszą korzystać ze zwolnienia lekarskiego przez wiele miesięcy i nie mogą w tym czasie podjąć pracy.
Kobiety nie można także pozbawić statusu osoby bezrobotnej tuż po urodzeniu dziecka. Młoda mama zachowuje też ubezpieczenie zdrowotne, do którego może zgłosić swoje dziecko.
Jakie ma prawa ciężarna w urzędzie pracy? Czy może stracić prawo do zasiłku?
Przepisy często bywają tak zawiłe, że trudno jest zrozumieć, jakie ma prawa ciężarna w urzędzie pracy. Warto wiedzieć, że nie każda osoba zarejestrowana jako bezrobotna otrzyma zasiłek. Aby ciężarna została objęta świadczeniem pieniężnym, musi spełnić szereg warunków.
Przede wszystkim kandydatka do zasiłku powinna przepracować łącznie co najmniej 365 dni za co najmniej minimalne wynagrodzenie w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień rejestracji w urzędzie.
Jeśli kobieta otrzymuje już zasiłek dla bezrobotnych i zachodzi w ciążę, nic się dla niej nie zmienia. Urząd traktuje ciężarną identycznie, jak pozostałe osoby, które poszukują zatrudnienia z jego pomocą. Dlatego kobieta otrzymuje zasiłek niezmiennie, także, jeśli jest zmuszona pójść na zwolnienie lekarskie oraz gdy rodzi dziecko.
W przypadku problemów ze zdrowiem istnieją rygorystyczne zasady i terminy, których należy się trzymać przy współpracy z powiatowym urzędem pracy. Jeśli ciężarna staje się niezdolna do pracy, jest zobowiązana w ciągu 2 dni kalendarzowych poinformować o tym instytucję, np. telefonicznie. W ciągu 7 dni kalendarzowych bezrobotna kobieta w ciąży lub inna osoba z jej bliskiego otoczenia (np. mąż) powinna dostarczyć zwolnienie lekarskie, wystawione na NIP powiatowego urzędu pracy.
Jakie obowiązki ma ciężarna ze statusem osoby bezrobotnej?
Ciężarna zarejestrowana w urzędzie pracy posiada szereg praw, takich jak możliwość bezpłatnego uczestnictwa w różnych formach aktywizacji zawodowej, szansa ubiegania się o stypendium na kontynuację nauki, ubezpieczenie zdrowotne, refundacja kosztów przejazdu, zakwaterowania i opieki nad dzieckiem oraz dofinansowanie studiów podyplomowych.
Status osoby bezrobotnej niesie też ze sobą szereg obowiązków, takich jak:
- zgłaszanie się do urzędu pracy w wyznaczonym terminie w celu przyjęcia propozycji pracy,
- stawiania się do urzędu w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia zatrudnienia,
- przyjmowanie pomocy proponowanej przez urząd, np. stażu czy szkolenia,
- uczestniczenie w proponowanych formach poszerzania kompetencji i kwalifikacji, np. przygotowaniu zawodowym dorosłych,
- zawiadomienie urzędu o podjęciu pracy lub założeniu działalności gospodarczej w ciągu 7 dni (brak zgłoszenia tego faktu podlega karze grzywny),
- powiadomienie urzędu o każdej zmianie miejsca pobytu lub zameldowania,
- dostarczenie do urzędu oświadczenia o niezdolności do pracy wskutek choroby,
- zawiadomienie o każdym pobycie za granicą lub o wystąpieniu innej sytuacji uniemożliwiającej podjęcie pracy – może to mieć miejsce przez maksymalnie 10 dni w roku,
- składanie urzędowi pisemnych oświadczeń o przychodach,
- zwrot finansowej pomocy w przypadku przerwania studiów podyplomowych, stażu, szkolenia itp. z winy uczestnika.
Każdą nieobecność na wyznaczonym spotkaniu należy usprawiedliwić w ciągu 7 dni, np. przedstawiając zwolnienie lekarskie lub zaświadczenie od pracodawcy o rozmowie kwalifikacyjnej. W przypadku niestawiania się w wyznaczonych terminach w urzędzie istnieje poważne ryzyko utraty statusu bezrobotnego i wszystkich przywilejów, które się z nim wiążą.
A co po porodzie?
Czy kobieta po porodzie traci zasiłek dla bezrobotnych? Wręcz przeciwnie. Młode mamy są w tym przypadku chronione.
Jeśli kobieta urodzi dziecko w czasie otrzymywania zasiłku lub miesiąc po zakończeniu jego pobierania, okres wypłaty tego świadczenia zostaje przedłużony. Na jak długo? Na cały okres, który odpowiada otrzymywaniu zasiłku macierzyńskiego, czyli 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz 31 tygodni w przypadku wydania na świat bliźniąt.
Ponadto młoda mama jest chroniona przed wyrejestrowaniem z urzędu pracy, nawet jeśli nie podejmuje proponowanego przez instytucję zatrudnienia. Dotyczy to jedynie tych kobiet, które urodziły dziecko w czasie, gdy były już zarejestrowane w urzędzie pracy jako bezrobotne. Konieczność zajęcia się maluszkiem jest dostatecznym usprawiedliwieniem, które zwykle wystarcza urzędowi w pierwszym roku po narodzinach dziecka.
Polskie rodziny podejmują różne decyzje o powrocie matki do pracy. Postrzeganie życia zawodowego przez młodych rodziców często diametralnie się zmienia po narodzinach pierwszego dziecka. Większość kobiet staje przed trudnym wyborem – zostać z maluchem w domu, czy wracać do pracy? Jak długo korzystać ze świadczeń i kiedy posłać dziecko do żłobka lub przedszkola?
Ta decyzja często jest wynikiem wielu rozmyślań oraz dokładnego rozważania wszystkich za i przeciw. Wiele zależy od sytuacji rodzinnej i tego, czy rodzice mają pomoc babci lub innego członka rodziny. Wynajęcie niani jest bardzo kosztowne, a dostępność i cena pobytu dziecka w placówkach żłobkowych i przedszkolnych bywa bardzo różna w zależności od miejsca zamieszkania.
Dobrze jest szukać rozwiązań dopasowanych jak najlepiej do sytuacji każdej rodziny. W razie potrzeby mama powracająca do pracy ma możliwość skorzystania z usług urzędu, który może jej pomóc w aktywizacji zawodowej i znalezieniu zatrudnienia.
