Medytacja dla dzieci – dlaczego warto? Propozycje ćwiczeń

Dzieci często mają problemy z koncentracją, z wyciszeniem albo z tym, żeby się uspokoić. Wszystkim tego rodzaju trudnościom można bardzo łatwo zaradzić. Wystarczy zainteresować się medytacją dla dzieci, najpierw w teorii. W dalszej kolejności przyda się zaznajomienie z jej praktyczną częścią, czyli z ćwiczeniami w ramach medytacji dla dzieci. Dlaczego warto? Bo dziecko stanie się bardziej świadome i uważne – i w odniesieniu do siebie, i wszystkich innych wokół. Jego inteligencja emocjonalna także w ten sposób zyska. Zresztą, tak samo, jak samopoczucie i zdrowie. Po prostu medytacja dla dzieci jest korzystna – i w wymiarze materialnym, i tych duchowym. Żeby się o tym przekonać, trzeba spróbować. Do wyboru są dwie ścieżki: profesjonalna, z instruktorem albo samodzielna (razem z dzieckiem) w domowym zaciszu.

Medytacja dla dzieci – czy jest w ogóle możliwa?

Medytacja podlega licznym podziałom. Wszystko po to, żeby była w stanie dotrzeć do jak największej liczby ludzi. Część ćwiczeń dedykowano dzieciom. Tym samym teraz medytacja dla dzieci jest jak najbardziej możliwa. Wystarczy poszukać – np. w sieci. Także w tym artykule znajdziesz szereg propozycji.

Wbrew pozorom nawet bardzo ruchliwe i rozgadane dzieci chętnie angażują się w ćwiczenia medytacyjne. Dzięki nim potrafią się wyciszyć oraz zrelaksować po intensywnym i pełnym różnych (nie zawsze pozytywnych) emocji dniu. Oprócz tego za ich przyczyną poprawie ulegają ich szkolne wyniki. Nie ma zatem na co czekać i należy jak najszybciej zacząć je wdrażać w arkana medytacji dla dzieci. Oczywiście medytacja funkcjonuje w wielu różnych odmianach i trzeba się zastanowić, na czym nam najbardziej zależy, bo jeśli na wyciszeniu, to warto zacząć od medytacji dla dzieci przed snem. Pomoże ona między innymi dzieciom wysoko wrażliwym i z zaburzeniami agresji.

Medytacja dla dzieci – to ćwiczenia, które z pewnością im pomogą. Dzięki nim będą one w stanie w przyjemny dla nich sposób popracować nad swoimi deficytami.  Oprócz tego mogą w ten sposób zyskać nowych przyjaciół. W końcu nie muszą ćwiczyć w domu z rodzicem. Równie dobrze można je zapisać na medytację dla dzieci – z ćwiczeniami dedykowanymi do ich wieku oraz potrzeb.

Medytacja dla dzieci – świetne skutki

Medytacja dla dzieci już dawno została gruntownie przebadana. Na podstawie uzyskanych wtedy wyników, można wysnuć jeden podstawowy wniosek: warto, żeby na stałe włączyć ją do repertuaru wykonywanych regularnie aktywności. Co można dzięki niej zyskać? Medytacja dla dzieci zapewnia:

• pozytywne nastawienie do otaczającego świata – przez to, że gwarantuje ona wielowymiarowe spojrzenie na świat, uczy tego, żeby zacząć doceniać rzeczy małe i codzienne – np. uśmiechniętych rówieśników i relacje, które można z nimi zbudować,
• większą odporność – osoby, które często i regularnie sięgają po medytację, wyróżniają się o wiele większą odpornością na niekorzystne zdarzenia losowe niż ludzie, którzy jej nie uprawiają; w parze z odpornością idzie także empatia i wrażliwość – dzięki temu dzieci znacznie szybciej uczą się rozpoznawać i adekwatnie do sytuacji odpowiadać na potrzeby emocjonalne bliskich im osób,
• opanowanie i wyciszenie – taki rezultat, to jedna z korzyści, jakie wynikają z medytacji dla dzieci przed snem; oprócz tego medytacja uczy precyzyjnego docierania do własnych emocji i tego, jak szybko i efektywnie można nad nimi zapanować,
• zmiany w strukturach mózgu – nawet te powtarzane nieregularnie medytacje dla dzieci oddziałują na neuroplastyczność mózgu; finalnie zwiększa się władność tkanki nerwowej w zakresie produkowania nowych neuronalnych połączeń, które usprawniają procesy uczenia się oraz zapamiętywania,
• rutynę i powtarzalność – codziennie powtarzane ćwiczenia nauczą dzieci systematyczności i obowiązkowości; z czasem, między innymi dzięki nim, zyskają także, tak ważne dla nich wtedy, poczucie bezpieczeństwa, 
• akceptację – medytacja dla dzieci uczy tego, żeby zacząć akceptować wszystkie swoje stany emocjonalne; po prostu uświadamia ona dzieciom, że one są im potrzebne,
• szybszy rozwój inteligencji emocjonalnej – w przypadku medytacji nieodzowne jest spoglądanie na siebie z zewnątrz (bez dokonywania mniej lub bardziej subiektywnych ocen); dzięki temu można się nauczyć rozpoznawać własne emocje; z czasem ta umiejętność „przechodzi” na inne osoby; wówczas łatwiej im pomóc i je zrozumieć (nawet wtedy, gdy trzeba się uczyć na własnych błędach),
• dystansu do narzucanych dzień po dniu schematów – medytacja skłania do refleksji i do zadawania wielu pytań; w ten sposób dziecko zauważa, że codzienność to nie tylko powtarzane w taki sam sposób (dzień po dniu) określone czynności,
• zwiększonej odporności na ból – medytacja uświadamia, że każde z uczuć może mieć głębszy cel, czy też sens (także ból); dzięki niej łatwiej przestać o nim myśleć i przezwyciężyć różne fizyczne ograniczenia.

Całkiem sporo tych pozytywnych skutków, prawda?

Medytacja dla dzieci – ćwiczenia

Medytacja dla dzieci przyniesie najlepsze rezultaty, gdy dzieci będą jej doświadczać pod postacią zabawy. Poniżej konkretne propozycje, czyli medytacja dla dzieci – ćwiczenia.

Rozlewanie wzroku

To ćwiczenie, które uczy czujności. Podczas jego wykonywania oczy trzeba mieć otwarte. Nie można nimi mrugać ani poruszać. Oprócz tego nie mogą być skoncentrowane na jednym punkcie. Trzeba dążyć do tego, żeby w tym samym czasie patrzeć na wszystko, co jest wokół nas. Wszystkie inne myśli, czy też doznania, należy odrzucić. To czas wzmożonej koncentracji i nauka panowania nad własnym zachowaniem.

Koncentracja na jedności z otoczeniem poprzez oddychanie

To ćwiczenie znaleźć można np. w książkach do medytacji dla dzieci przed snem. W jego przypadku kluczowe jest to, żeby zacząć oddychać w sposób świadomy. Zdać sobie sprawę z tego, że powietrze najpierw przepływa przez nozdrza, a później powoli rozchodzi się po całym ciele i je wypełnia. Z kolei przy wydechu powoli z nas uchodzi, żeby znowu połączyć się z otoczeniem.

Skanowanie ciała

To technika pochodząca z programu MBSR (ang. Mindfulness-Based Stress Reduction). Dowiedziono, że koncentrowanie się kolejno na każdym z obszarów ciała, w sposób znaczący zmniejsza stres i ułatwia uzyskanie spokoju umysłu. Żeby to ćwiczenie wykonać, najpierw trzeba się razem z dzieckiem położyć, np. na macie albo na materacu. Później należy całą swoją uwagę poprowadzić na stopę, następnie kolejno na: łydki, kolana i uda. Ważne jest to, żeby każda z tych części ciała była rozluźniona. Całe ćwiczenie powinno trwać dotąd, aż całe ciało zostanie „zeskanowane”.

Trwanie w bezruchu

Poproszenie dziecka, żeby od razu zastygło w bezruchu, jest dla niego niewykonalne, bo to „mały wulkan energii”. Tym samym do jego wykonania należy je zachęcić sposobem. Można np. włączyć szybką muzyką i zaimprowizować taniec. Później uprzedzić, że w chwili, gdy muzyka ucichnie, należy zastygnąć w bezruchu. To ćwiczenie warto powtórzyć kilka razy, bo moment ciszy należy wydłużać.

Śpiewanie mantr

Medytacja dla dzieci może być głośna, jeśli oczywiście nam to nie przeszkadza. Głośne i wspólne śpiewanie mantr to efektywny sposób na szybkie podniesienie pozytywnej energii. Większość dzieci lubi śpiewać, więc warto to wykorzystać. W Internecie bez problemu można dotrzeć do wielu ciekawych mantr, które wcale nie są trudne do zaśpiewania. Ich największa zaleta jest taka, że szybko relaksują oraz wyciszają. Wspólne śpiewanie każdego dnia, oprócz tego, że wyciszy, stworzy także bliską i pełną serdeczności więź między dzieckiem, a jego rodzicem (opiekunem).

Uważne słuchanie

Dzięki temu ćwiczeniu można popracować nad uważnością. Jego podstawowa zaleta jest taka, że można je wykonać wszędzie – np. w drodze do sklepu albo podczas wspólnego powrotu ze szkoły. Najpierw trzeba dziecku powiedzieć, żeby zamknęło oczy i zaczęło wnikliwie się przysłuchiwać wszystkim dźwiękom, które do niego (z zewnątrz) dochodzą. Istotą ćwiczenia nie jest ich zapamiętanie, ale uważne wsłuchiwanie się w te wszystkie odgłosy, które w danej chwili się pojawiły.

Liczenie

Większość dzieci bardzo chętnie liczy różne rzeczy i przedmioty. Z tego względu warto to wykorzystać i zasugerować maluchowi, żeby np. policzył widziane po drodze samochody, kwitnące w donicy kwiaty albo przefruwające obok niego ptaki. Tak naprawdę może policzyć wszystko, co tylko zechce. Liczenie nie może przebiegać szybko, bo to nie są zawody, tylko ćwiczenie na koncentrację, uwagę i wyciszenie.

Oddychanie brzuszne na leżąco

To przykład ćwiczenia, które bardzo dobrze się sprawdzi jako odmiana medytacji dla dzieci przed snem. Najpierw niech dziecko wybierze sobie ulubioną maskotkę. Później musi się położyć, np. na łóżku i ułożyć ją sobie na brzuchu. Ćwiczenie polega na jej unoszeniu oraz opuszczaniu podczas oddychania.

Malowanie mandali

Wszystkie dzieci lubią malować i rysować. Z tego względu wykonanie tego ćwiczenia nie sprawi im żadnej trudności. Będzie dla nich przyjemne, a oprócz tego wspaniale je wyciszy i zrelaksuje. Zestawy takich gotowych do pomalowania mandali można znaleźć w sieci – wystarczy je wcześniej wydrukować i zaopatrzyć się w kolorowe kredki oraz np. pisaki.

Wdychanie zapachu z zamkniętymi oczami

Do tego ćwiczenia warto wykorzystać intensywnie pachnące owoce, zioła oraz słodycze (np. czekoladę). W sytuacji, gdy pachnący element jest jadalny, można go dać dziecku do spróbowania. Wówczas świadome doświadczanie zapachu zostanie połączone ze smakowaniem (i to jak najdłuższym) danego przedmiotu koncentracji.

Jak przekonać dziecko do medytacji?

Dzieci trzeba podejść sposobem, bo nie wszystkie i nie od razu docenią potencjał i możliwości, jakie zapewnia medytacja dla dzieci. Od czego zacząć?

Zacznijcie praktykować ciszę

Każdego dnia razem z dziećmi postarajcie się pobyć w ciszy. Żeby tego rodzaju plan urzeczywistnić, zaproponuj im zabawę. Na przykład sprawdźcie, kto dłużej wytrzyma w milczeniu.

Oddychajcie głęboko oraz świadomie

Z uwagi na to, że oddech to jeden z najistotniejszych składników medytacji, zacznij bardziej na niego zwracać uwagę. Dziecko to uważny naśladowca, więc szybko zacznie robić to, co ty. Dlatego tak ważne jest to, żeby mu uświadomić, że oddychanie to nie tylko powtarzalne ruchy klatki piersiowej – że w ten sposób również można się np. uspokoić albo wyciszyć.

Bądź dla swojego dziecka przykładem

Jeśli chcesz, żeby twoje dziecko zaczęło medytować, musisz mu pokazać, jak to się robi i co z tego wynika. Dziecko powinno zrozumieć, co oznaczają poszczególne ćwiczenia, jak ważna jest technika ich wykonania oraz skupienie. Do niczego nie powinno się go zmuszać, bo znacznie lepiej sprawdzi się metoda małych kroków, Jeśli się uzbroisz w cierpliwość i nie poddasz po pierwszej porażce, to już niedługo medytacja dla twoich dzieci przed snem będzie tak samo oczywista, jak wieczorynka.

Zacznij ze swoim dzieckiem rozmawiać o emocjach

Zacznij pytać, co je zasmuca, a co sprawia, że jest radosne. Ty również mu opowiedz o swoich uczuciach. Zwłaszcza o tym, w jaki sposób je odczuwasz i jak na ciebie wpływają. W taki sposób sprawisz, że dziecko będzie bardziej świadomie przeżywało wszystko to, czego na co dzień doświadcza, a to później bardzo mu pomoże między innymi w medytacji.

Wyznacz specjalny kącik do medytacji

Postaraj się, żeby miejsce do medytacji było dla dziecka atrakcyjne i by wzbudziło jego ciekawość. Ułóż tam kolorowe maty, poduszki albo koce. Pachnące olejki i świeże kwiaty również się przydadzą.

Uzbrój się w cierpliwość

Małe dziecko nie od razu wytrzyma w jednej pozycji przez kilkanaście minut. Weź to pod uwagę, gdy zaczniesz mu przybliżać (teoretycznie i praktycznie) podstawowe zasady medytacji. Nie zrażaj się, gdy zacznie ci uciekać albo odchodzić w trakcie. Z czasem to się zmieni, więc warto poczekać.

Medytacja dla dzieci – to ćwiczenia, które one lubią i do których chętnie wracają. Wystarczy im je zaproponować i pokazać w sposób, który przyciągnie ich uwagę na dłużej. Później same poproszą o więcej.

Medytacja chrześcijańska dla dzieci. Propozycja dla religijnych rodzin

Medytacja chrześcijańska dla dzieci to przede wszystkim:

• nauka bycia z samym sobą, także i w ciszy,
• nauka zrozumienia i szacunku dla drugiej osoby,
• nauka skupienia i koncentracji,
• jedna z form modlitwy serca. 

Można powiedzieć, że medytacja chrześcijańska dla dzieci to alternatywa dla tych wszystkich, którzy dalekowschodnią jogę i medytację postrzegają jako coś złego i sprzecznego z ich chrześcijańskimi wartościami.

Według jej zwolenników każdy człowiek dysponuje naturalnym potencjałem do modlitwy i do tego, żeby doświadczać obecności Boga. Psychologowie są wręcz pewni, że dzieci dysponują mocno zakorzenionym poczuciem duchowości. Warto więc zaspokoić tego rodzaju zapotrzebowanie przez niematerialne doświadczenie. Jeden z efektywnych w tym wypadku sposobów, to pokazanie im piękna i sedna chrześcijańskiej medytacji dla dzieci. 

W tradycji Kościoła medytacja chrześcijańska to nic innego jak modlitwa: wiary, czysta oraz kontemplacyjna. Jej korzenie sięgają starożytnego monastycyzmu i teraz na nowo odradza się jej głębia i duchowe piękno.

Praktyka tego rodzaju medytacji chrześcijańskiej sprawdzi się w przypadku wszystkich dzieci. Ich rozwój intelektualny, emocjonalne deficyty i różnego rodzaju poznawcze zaburzenia, nie stanowią w tym wypadku żadnej przeszkody. Wszystko za sprawą tego, że ona bazuje na doświadczeniu. Nie wymaga od nikogo pogłębionej konceptualizacji, merytorycznych uzasadnień ani dowodów. Jej istota to bycie w drodze i z samym sobą, i z innymi. Równie ważne jest pielęgnowanie ciszy, bo ona efektywnie pogłębia koncentrację. Do tego dochodzi jeszcze szacunek i uważność dla wszystkich razem i dla każdego z osobna. Po prostu tego rodzaju medytacja dla dzieci uczy je szacunku i troski o drugiego człowieka.