Czy można pić kawę w ciąży?

Pytanie o kawę w ciąży zadaje sobie wiele kobiet. Jest ona jednym z najpopularniejszych napojów, dlatego wokół niej narosło wiele mitów. Czy kawa w ciąży jest w ogóle dopuszczalna? Czy można jednak pozwolić sobie na filiżankę małej czarnej raz na jakiś czas? Co o tym mówią specjaliści i badania naukowe?

Kawa – ogólne właściwości

Kawa jest napojem, który uzyskuje się z pestek owoców, pochodzących z krzewów kawowców. Uprawia się je przede wszystkim w strefie międzyzwrotnikowej, na przykład w krajach Afryki i Ameryki Południowej, ale też na Hawajach. Właściwości kawy zależą w dużym stopniu od sposobu mielenia ziaren i ich parzenia, które są różne nawet w krajach, w których spożywa się ją w umiarkowanych ilościach, jak w Polsce.

Po kawę sięgamy głównie z powodu zawartej w niej kofeiny. To ona działa na nas aktywizująco, zwiększa możliwości percepcji (np. koncentrację i wyobraźnię). Kofeina przyczynia się do pobudzenia kory mózgowej i ośrodkowego układu nerwowego, rozszerzając naczynia krwionośne, co powoduje, że czujemy się mniej zmęczeni. Jednak efekt ten nie trwa długo, dlatego czasami sięgamy po drugą filiżankę.

Dodatkowo kawa przyśpiesza przemianę materii i działa moczopędnie. Starsze osoby z powodu poprawy krążenia mózgowego i pracy serca po wypiciu kawy łatwiej zasypiają.

W takim razie, czy można pić kawę w ciąży? Co na ten temat mówią badania?

Zawartość kofeiny w kawie a w innych napojach

Kofeina zawarta w kawie jest wchłaniana z przewodu pokarmowego, skąd dociera do krwi i już po około 20-30 minutach po spożyciu osiąga swoje maksymalne stężenie. Co ciekawe kofeina znajduje się nie tylko w kawie, lecz również w herbacie, czekoladzie i kakao. A już do ciekawostek należy informacja, że liście herbaty mają więcej kofeiny niż niezmielone ziarna kawowca. Proporcje te po przetworzeniu ulegają jednak zamianie.

Dlatego pytanie, czy można pić kawę w ciąży to również pytanie o spożywanie innych produktów, zwłaszcza czarnej herbaty i zjedzenie ulubionej czekolady. Jak zatem rozkłada się zawartość kofeiny w tych artykułach?

W 100 ml kawy mielonej znajduje się około 85 mg kofeiny, ale w kawie rozpuszczalnej jej zawartość wynosi już 50 mg. Niewiele mniej kofeiny ma kawa w torebkach i herbata czarna (po 40 mg na 100 ml). Herbata liściasta posiada 8 mg kofeiny, a kakao 17 mg (również w 100 ml). Różne napoje energetyzujące zawierają ok. 30-50 mg kofeiny, a napój typu cola około 10 mg (w 100 ml). W czekoladzie gorzkiej występuje około 20 mg kofeiny w 100 ml.

Mała czarna filiżanka kawy to zwykle około 200 ml napoju, co równa się zawartości ok. 170 mg kofeiny. Wypicie trzech takich kaw dziennie sprawia, że do organizmu człowieka przedostaje się około 510 mg kofeiny.

Kawa w ciąży – rekomendacje wobec spożywania

Badania dotyczące wpływu kawy w ciąży uwzględniają organizm kobiety i organizm dziecka w łonie matki. Rekomendacje żywieniowe dla ciężarnych podkreślają normalne odżywianie, w którym będzie miejsce na wszystkie niezbędne składniki, zdrowy sen, unikanie sytuacji stresowych i wszelkich używek, przede wszystkim alkoholu, papierosów i również kawy.

Kofeina w ciąży, zawarta na przykład w kawie, wpływa inaczej na organizm kobiety i płodu niż na organizm mężczyzny albo kobiety, która nie jest w ciąży. Po wypiciu kawy czas półtrwania, czyli okres, po którym stężenie danego płynu w organizmie (we krwi, surowicy lub osoczu) zmniejsza się do połowy wartości początkowej, w przypadku kobiet w ciąży wydłuża się nawet pięciokrotnie.

W odniesieniu do kawy w ciąży oznacza to, że pełne stężenie kofeiny w organizmie kobiety ciężarnej utrzymuje się do około 18 godzin (szczególnie w II i III trymestrze). W płodzie dopiero po 150 godzinach (czyli po ponad 6 dobach) stężenie kofeiny spada do połowy wartości.

Ze względu na niekorzystny wpływ używek na ciążę warto wyeliminować lub maksymalnie zminimalizować spożycie kawy w ciąży. Przy spożyciu 200 mg kofeiny na dobę (około 2 filiżanek kawy mielonej) masa ciała noworodka może obniżyć się o 60-70 g. Badania pokazały, że wypicie przez matkę 2 filiżanek naturalnej kawy prowadzi do wzrostu liczby oddechów u płodu i do zmniejszenia jego rytmu serca.

Dlatego największe organizacje żywieniowe na świecie z Wielkiej Brytanii lub Stanów Zjednoczonych rekomendują ciężarnym i kobietom karmiącym spożywanie do 200 mg kofeiny na dobę, chociaż niektóre wytyczne mówią o 300 mg kofeiny na dobę.

Warto brać pod uwagę te zalecenia, przy jednoczesnym zwracaniu uwagi na własny metabolizm. Kobiety w ciąży mają spowolnioną przemianę materii i dodatkowo zależną od cech osobniczych. Toteż każda kobieta ma inny czas przemiany na przykład kofeiny i wydalenia jej z organizmu.

Czy można pić kawę w ciąży?

Czy zatem można pić kawę w ciąży? Na to pytanie można dać odpowiedź twierdzącą przy założeniu, że nie będzie to więcej niż jedna filiżanka kawy mielonej na dobę i nie codziennie. Należy przy tym uwzględnić ograniczenie spożycia czarnej herbaty czy napojów energetyzujących, które również zawierają kofeinę.

Jakie alternatywy do kawy w ciąży?

Kawa w ciąży jest wypijana z różnych powodów. Jednym z nich jest chęć poprawy samopoczucia, lepsza przemiana materii czy walory smakowe. Kofeina w ciąży w odpowiednich ilościach nie jest szkodliwa dla matki i jej dziecka. Pomimo to warto wybierać produkty, które zawierają jej odpowiednio mniej. Można zatem wypić czarną herbatę albo kakao, zwracając uwagę na ich rozsądne ilości.

Tak popularna w Polsce herbata czarna w torebkach może być dobrym ekwiwalentem kawy. Należy pamiętać, że im dłużej herbatę zaparzamy, tym większe będzie w niej stężenie kofeiny, którą nazywa się tutaj teiną (jest to pod względem chemicznym ta sama substancja).

Za prawidłowy rozwój płodu odpowiada prawidłowe odżywanie matki w czasie ciąży. Wszystko, co kobieta ciężarna spożywa, ma wpływ na jej dziecko.

A co z kawą podczas karmienia?

Również dieta kobiety karmiącej powinna być normalna, czyli taka, która dostarcza wszystkie niezbędne składniki pokarmowe i witaminy. Laktacja, jako proces fizjologiczny, który jest regulowany przez hormony, wymaga odpowiedniego przygotowania kobiety. Dlatego już w ciąży należy zwracać uwagę na jakość i ilość produktów spożywczych.

W czasie karmienia dieta nie powinna być ciężkostrawna i monotonna. Warto urozmaicać ją owocami, warzywami, witaminami, pochodzącymi z naturalnych produktów przygotowywanych w domu. Kofeina w ciąży oraz po porodzie nie jest wskazana, bowiem wraz z mlekiem przechodzi do pokarmu, w dużych ilościach zaś szkodzi dziecku. Raz na jakiś czas można jednak pozwolić sobie na małą kawę z torebki, kawę bezkofeinową (która wbrew nazwie zawiera około 4 mg kofeiny na 100 ml) czy kawę z mlekiem.

Przez cały okres karmienia należy monitorować swoje zdrowie i zdrowie dziecka. Układ pokarmowy noworodka dopiero się rozwija i jest jeszcze niedojrzały. Pojawiające się zaburzenia w przyjmowaniu pokarmu, takie jak wymioty czy ulewania nie są czymś groźnym. Jednak gdy zaobserwujemy na przykład wysypki lub zmienione morfologicznie i kolorystycznie stolce, należy jak najszybciej odbyć wizytę u lekarza prowadzącego i alergologa, który przepisze odpowiednie leki.

Podsumowanie

Kawa w ciąży jest dopuszczalna, ale w małych ilościach. Najlepiej jednak całkowicie wyeliminować ją ze swojej diety. Podczas tego wyjątkowego okresu należy odbywać regularne konsultacje lekarskie i obserwować przez cały czas swój stan zdrowia. Wczesna i stała kontrola czynników ryzyka jest gwarancją ich całkowitej eliminacji lub częściowego ograniczenia.

Dotyczy to również kwestii tego, ile kawy można pić w ciąży. Najnowsze rekomendacje mówiące ile kofeiny w ciąży można przyjąć, podkreślają, że powyżej 200 mg na dobę dochodzi do niekorzystnych zmian w płodzie i u noworodka.

W ciąży zamiast kawy można wypić herbatę czarną lub zieloną, kawę w torebkach lub bezkofeinową. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku karmiącej kobiety. W czasie karmienia do mleka matki przenikają wszystkie składniki, które kobieta spożywa, dlatego nawet po porodzie należy być ostrożnym w przyjmowaniu kofeiny.

Kawa w ciąży nie jest produktem zakazanym, ale chcąc zadbać o zdrowie swojego dziecka, warto zrezygnować z niej całkowicie.