Test obciążenia glukozą to jedno z najważniejszych badań przeprowadzanych podczas ciąży. Nie ma więc większych wątpliwości, że warto się na nie zdecydować. Zwłaszcza że niewykryta i nieleczona cukrzyca ciężarnych może mieć poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka. Poniżej wyjaśniamy, na czym polega badanie i czym jest cukrzyca w ciąży. Podpowiadamy również, jak należy przygotować się do testu.
Spis treści
Krzywa cukrowa – co to za badanie?
Krzywa cukrowa to badanie laboratoryjne wykorzystywane w diagnostyce cukrzycy. Ma na celu określenie reakcji organizmu na gwałtowany wzrost cukru we krwi. Polega na trzykrotnym pobraniu próbek krwi i oznaczeniu poziomu cukru na czczo, a następnie po przyjęciu roztworu glukozy w określonych odstępach czasu.
Badanie nazywane jest również testem obciążenia glukozą i – zgodnie z tą nazwą – przyjmowana dawka glukozy jest naprawdę duża, dzięki czemu test pozwala określić poziom tolerancji glukozy przez organizm. Mierzona jest tutaj szybkość jej wchłaniania i reakcja wydzielania insuliny w odpowiedzi na przyjętą dawkę.
Krzywą cukrową wykonuje się u osób, u których zachodzi podejrzenie rozwoju cukrzycy, oraz rutynowo u kobiet w ciąży. Jej celem jest więc diagnoza cukrzycy lub wykrycie cukrzycy ciążowej. Interpretacja wyników jest zresztą dość jednoznaczna, a samo badanie wiarygodne.
Cukrzyca ciążowa (czym jest, skąd się bierze, objawy)
Cukrzyca ciążowa to stan polegający na utrzymywaniu się wysokiego poziomu cukru we krwi podczas ciąży. Polega więc na zaburzeniu tolerancji glukozy przez organizm kobiety ciężarnej.
Co istotne, cukrzycą ciążową można nazwać wyłącznie cukrzycę niewystępującą przed ciążą. Zaburzenie rozpoznawane jest więc u kobiet dotychczas zdrowych. Jego charakterystyczną cechą jest również to, że zwykle ustępuje szybko po porodzie.
Rozpoznanie hiperglikemii opiera się natomiast na wynikach badania krzywej cukrowej. Cukrzycę można więc stwierdzić, jeśli poziom glukozy na czczo wynosi 92 mg/dl (5,1 mmol/l) lub więcej, po 60 minutach będzie to 180 mg/dl (10 mmol/l) lub więcej, a w 120 minucie badania poziom cukru sięgnie 153 mg/dl (8,5 mmol/l) lub więcej.
Choroby doświadcza kilka procent ciężarnych – szacuje się, że może to być 3-5%, ale cukrzyca ciążowa może tak naprawdę dotknąć każdą kobietę spodziewającą się dziecka. Stan ten wynika bowiem ze zmian hormonalnych zachodzących w organizmie podczas ciąży. Za jego przyczynę uznaje się wzrost stężenia niektórych hormonów, które mogą hamować działanie insuliny.
Trzeba przy tym wiedzieć, że nieleczona cukrzyca ciążowa stanowi poważne zagrożenie dla rozwoju płodu i zdrowia kobiety. Wykryta w odpowiednim momencie i po wdrożeniu stosownego leczenia (opierającego się przede wszystkim na stosowaniu określonej diety, choć niekiedy również farmakologii) w większości przypadków pozwala na prawidłowy przebieg ciąży.
Do częstych objawów cukrzycy ciążowej należą m.in. wzrost apetytu i pragnienia, częste oddawanie moczu, nadmierna senność, apatia, zawroty głowy. Nierzadko jednak choroba nie ujawnia się w żaden szczególny sposób. Jej symptomy mogą być też mylnie utożsamiane z dolegliwościami typowymi dla ciąży. Hiperglikemia zwykle wykrywana jest więc podczas rutynowych badań laboratoryjnych.
Na czym polega badanie krzywej cukrowej w ciąży?
Krzywa cukrowa to jedno z podstawowych badań wykonywanych w trakcie ciąży. Należy, tak jak szereg innych, do standardu opieki okołoporodowej i przeprowadzane jest rutynowo. Jego celem jest zatem uzyskanie informacji na temat stanu zdrowia kobiety, a konkretnie wykrycie lub wykluczenie cukrzycy ciążowej. Standardowo przeprowadzane jest między 24 a 28 tygodniem ciąży. Test obciążenia glukozą polega na trzykrotnym pobraniu próbek krwi. Krzywa cukrowa w ciąży nie różni się też zasadniczo od badania u innych osób.
Pierwsze badanie odbywa się rano, obowiązkowo na czczo. Jest to konieczne, żeby oznaczyć wyjściowy poziom cukru. Następnie kobieta wypija roztwór przygotowany z 75 gramów glukozy. Po 60 minutach od jego przyjęcia krew pobierana jest ponownie. Ostatni etap następuje po 120 minutach, kiedy znów zostaje pobrana próbka krwi. Podczas oczekiwania na kolejne badania należy zachować spokój, wstrzymać się od aktywności fizycznej i niczego nie spożywać.
Jak się przygotować do badania?
Badanie krzywej cukrowej w ciąży należy przeprowadzać na czczo. To jeden z najważniejszych warunków pozwalających na uzyskanie wiarygodnego wyniku testu. Oznacza to, że w ciągu 8-12 godzin przed badaniem dopuszczalne jest jedynie picie czystej wody.
Z całą pewnością należy też zarezerwować sobie odpowiednią ilość czasu na badanie. Całość trwa w końcu ponad trzy godziny. Warto również wiedzieć, że podczas oczekiwania na pobranie kolejnych próbek krwi nie powinno się podejmować żadnej aktywności fizycznej ani w żaden sposób obciążać organizmu. Najlepiej będzie więc pozostać na poczekalni i spokojnie oczekiwać na swoją kolej. W większości laboratoriów konieczny jest też samodzielny zakup glukozy. Jest to jednak produkt dostępny w każdej aptece.
Trzeba mieć ponadto na uwadze, że przygotowany roztwór jest bardzo słodki. Jego spożycie może być więc nieprzyjemne, a nawet trudne do zniesienia, zwłaszcza dla kobiet w ciąży wyczulonych na niektóre smaki. W tej sytuacji może pomóc dodanie do roztworu niewielkiej ilości soku z cytryny, który nie ma wpływu na wynik testu. W aptekach można też kupić glukozę ze smakowymi dodatkami. Reakcja jest jednak kwestią indywidualną, a wiele kobiet – wbrew obawom – bez większego kłopotu wypija roztwór.
Należy również pamiętać, że wiarygodny wynik badania uzależniony jest od stanu zdrowia kobiety i nawet niepozorna infekcja może go zafałszować. Do laboratorium najlepiej jest więc udać się, będąc całkowicie zdrowym.
Cukrzyca ciążowa a poród
Zasadniczo cukrzyca ciążowa wcześnie wykryta, odpowiednio kontrolowana i leczona nie ma większego wpływu na sam poród. Jeśli więc kobieta ciężarna pozostaje pod opieką lekarza, regularnie bada poziom cukru we krwi i stosuje się do zaleceń lekarskich, może w normalnym trybie oczekiwać samoistnego porodu. W takich przypadkach nie ma bowiem wskazań do przeprowadzenia cięcia cesarskiego czy indukcji, a poród siłami natury jest naturalną konsekwencją zakończenia ciąży. Warunkiem jest oczywiście jej całkowicie prawidłowy przebieg.
Sytuacja ciężarnej wygląda inaczej, kiedy szacowana waga urodzeniowa dziecka przekracza 4200 g. Tak duża masa płodu zwykle wskazuje na konieczność cięcia cesarskiego lub poród zabiegowy. Ciążę rozwiązuje się szybciej także w przypadku powikłań cukrzycowych i problemów kardiologicznych matki.
