Poród w domu – czy warto się decydować?

Każdy poród to wielkie wydarzenie w życiu kobiety. Większość ciężarnych decyduje się na bezpieczne warunki szpitalne, alternatywą jest poród w domu – czy warto się zdecydować? Na pewno jest to niezwykłe wydarzenie w życiu całej rodziny, matka czuje się swobodnie i komfortowo w zaciszu domowym, wśród bliskich osób. Z artykułu dowiesz się, czy poród domowy jest bezpieczny i ile kosztuje, jak wybrać położną i co zrobić, gdy zaskoczy nas nagły poród w domu.

Poród w domu – dziś rzadkość, kiedyś standard

Przed wojną w Polsce poród w domu był powszechny. Niemalże każdy noworodek rodził się w domu bez opieki medycznej. Dopiero po wojnie wprowadzono zakaz porodów domowych. Każde nowe życie było na wagę złota, więc kobieta, wydając dziecko na świat w szpitalu, dawała mu większe szanse na przeżycie.

Wtedy też rozpoczęła się medykalizacja niemalże każdej dziedziny związanej ze zdrowiem ludzkim. Przez kolejne pół wieku nad bezpieczeństwem przyszłych matek czuwał personel medyczny. Dopiero w 2011 roku zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Zdrowia o standardzie okołoporodowym, przywracając poród naturalny w domu jako proceder całkowicie legalny.

Poród w domu – warunki, by było to możliwe. I bezpieczne

Zanim podejmiesz decyzję o porodzie w domu, powinnaś to poważnie przemyśleć. Według położnych strach przed pobytem w szpitalu nie może być główną przyczyną. Ciężarne nie wiedzą, jak wywołać poród w domu, a paraliż przed wizją spędzenia kilku dni w szpitalnym łóżku blokuje je psychicznie. Niestety często w takiej sytuacji do rozwiązania dochodzi w placówce medycznej. Niechciana ciąża, której się wstydzimy lub boimy, także powinna odbyć się w szpitalu, jeśli nie spełniamy odpowiednich warunków do rodzenia w zaciszu domowym. Motywacja do ukrywania porodu to nie argument, by decydować się na ryzyko utraty zdrowia.

Aby poród w domu był bezpieczny, trzeba spełnić kilka warunków. Ciąża musi przebiegać fizjologicznie, bez nieprawidłowości. Przyszła matka musi przejść kwalifikację po 36 tygodniu ciąży. Położna ocenia wtedy stan zdrowia dziecka i kobiety.

Na rynku dostępne są urządzenia, które w warunkach domowych pozwalają monitorować dobrostan matki i dziecka podczas akcji porodowej. Choć według zaleceń nie ma potrzeby wykonywania KTG podczas porodu, to położna może mieć przenośne urządzenie.

Przed planowanym terminem rozwiązania ciąży, położna zaleca wykonanie KTG i USG dopplerowskiego, by ocenić stan dziecka i wielkość rozwarcia.

Gdy rozpoczną się regularne skurcze, położna kontroluje temperaturę ciała kobiety, jej ciśnienie, tętno i saturację. Po porodzie ocenia się stan dziecka po porodzie, monitoruje saturację noworodka.

Istnieje szereg przeciwwskazań do porodu domowego

Wymieniamy przeciwwskazania do porodu domowego.

Przeciwwskazania bezwzględne

• Choroby matki (nadciśnienie tętnicze, choroby nerek, układu krążenia, wątroby, cukrzyca)
• Choroby neurologiczne ciężarnej, zaburzenia psychiczne
• Zaburzenia krzepnięcia krwi, trombofilia
• Otyłość (BMI ≥ 30 na początku ciąży i/lub BMI ≥ 35 w przebiegu ciąży)
• Cholestaza ciężarnej
• Kobieta po leczeniu niepłodności – stymulacji hormonalnej, zapłodnienia pozaustrojowego
• Infekcja układu moczowego w III trymestrze ciąży potwierdzona posiewem
• Infekcja, przeziębienie, gorączka
• Nadczynność tarczycy leczona farmakologicznie
• Stosowanie używek w ciąży – alkoholu, papierosów, środków psychoaktywnych
• Zakażenie HIV, HCV, HBS, WR
• Zakażenie cytomegalią, toksoplazma lub różyczką w czasie ciąży
• Mnoga ciąża
• Położenie dziecka inne niż główkowe
• Rozpoczęcie akcji porodowej przed zakończeniem 37 tc. Lub po ukończeniu 42 tc.
• Nieprawidłowe położenie łożyska
• Stan po operacjach macicy – także po cięciu cesarskim, dolnego odcinka dróg rodnych lub ich uszkodzeń, atonii macicy, krwotokach poporodowych, wycinaniu macicy
• Duża niedokrwistość, małopłytkowość
• Nieprawidłowy zapis KTG
• Nieprawidłowa budowa miednicy ciężarnej
• Małowodzie lub wielowodzie
• Hypotrofia lub makrosomia płodu

Względne – decyzję o kwalifikacji do porodu domowego podejmuje położna

• Nieaktywne i nieleczone infekcje pochwy
• Pozytywny wynik GBS
• Stosowanie przez wiele lat antykoncepcji hormonalnej lub wyjęcie wkładki domacicznej na krótko przed zajściem w ciążę
• Stan po łyżeczkowaniu
• Mięśniaki
• Zły stan psychiczny kobiety po 37 tygodniu ciąży
• Obciążony wywiad położniczy

Poród w domu – potrzebne formalności

Poród naturalny w domu może się odbyć, jeżeli wybierzesz położną specjalizującą się w tym zakresie. Może ona prowadzić od początku ciążę i dbać o dobrostan kobiety. Po 36 tygodniu ciąży położna powinna zakwalifikować przyszłą matkę do rodzinnego porodu i podpisać z nią umowę.

Gdy na świat przyjdzie już noworodek, położna powinna wystawić:

• Zaświadczenie o urodzeniu dziecka, które będzie nam potrzebne do rejestracji w Urzędzie Stanu Cywilnego
• Książeczkę zdrowia dziecka
• Kartę szczepień dziecka, którą należy dostarczyć do przychodni
• Zaświadczenie o urodzeniu dziecka dla pracodawcy, by złożyć dokumenty potrzebne do uzyskania urlopu macierzyńskiego

Pozostałe formalności, jakich powinni dopełnić rodzice, są takie same jak przy porodzie w szpitalu.

Opiekunowie powinni pamiętać, że obowiązek zaszczepienia noworodka spoczywa na ich barkach, a nie należy do obowiązków położnej odbierającej poród. Najlepiej jeszcze przed terminem rozwiązania zapytać w przychodni, czy będzie możliwość zaszczepienia malucha. O ile szczepionka WZW B powinna być na stanie, to na gruźlicę nie wykonuje się standardowych szczepień w rejonowych przychodniach. Być może będzie potrzeba sprowadzenia leku.

Jak wywołać poród w domu?

Poród w domu jest możliwy jedynie po ukończeniu 37 tc. i przed zakończonym 42 tc. Jeśli akcja rozpocznie się wcześniej, życie dziecka jest zagrożone, po terminie z kolei trzeba pod kontrolą lekarską wywoływać skurcze.

Ciężarne zastanawiają się, jak wywołać poród w domu, w bezpiecznym dla dziecka czasie. Z pomocą przychodzą sprawdzone, naturalne sposoby przekazywane od pokoleń:

• Ciepła kąpiel (niegorąca) – działa rozluźniające
• Długi spacer, wchodzenie po schodach – wspiera pojawienie się skurczy
• Masowanie brodawek sutkowych – wydziela się oksytocyna
• Stosunek płciowy – wydziela się oksytocyna
• Picie naparu z liści malin – przyspiesza poród
• Potrawy wspomagające perystaltykę jelit – wspierają skurcze macicy

Przygotowania do rodzenia naturalnego

Warto zastanowić się już na początku ciąży, czy decydujesz się na poród naturalny w domu. Musi to być bardzo dobrze przemyślana decyzja. Jeśli jesteś już pewna, że to idealne rozwiązanie dla Ciebie, kolejnym krokiem będzie szukanie odpowiedniej położnej. To relacja ciężarnej i odbierającej poród często jest kluczowa i gwarantuje sukces.

Często kobiety wybierają więcej niż jedną położną. Niespodziewany poród w domu może pokrzyżować nam plany i może się okazać, że nasza położna nie jest w stanie dotrzeć do nas na czas. Wtedy wybawieniem okazuje się jej zastępstwo. Poznajmy się bliżej z każdą z nich, by czuć się komfortowo w tak ważnej chwili.

Podczas jednego ze spotkań ustala się plan w razie komplikacji. Ciężarna musi mieć zapewniony szybki transport do szpitala jeśli stan matki lub dziecka ulegałby pogorszeniu.

Przed rozpoczęciem się akcji porodowej trzeba zaopatrzyć się w kilka niezbędnych rzeczy: podkłady higieniczne, kilka ręczników lub prześcieradeł, ręczniki papierowe, spirytus salicylowy, gaziki jałowe, worki na odpady medyczne, miska do urodzenia łożyska, wodę, przekąski, wygodną koszulę do porodu, skarpetki w razie uczucia zimna, ulubioną muzykę.

Oprócz tego kobieta powinna mieć spakowaną torbę do szpitala dla siebie i dziecka, ponieważ nigdy nie wiadomo jak może rozwinąć się i zakończyć poród.

Ile kosztuje poród w domu?

W Polsce porody i opieka nad dziećmi w szpitalach publicznych jest w całości refundowana przez NFZ. Oczywiście jeśli chcemy skorzystać z udogodnień – jednoosobowej sali czy opieki prywatnej położnej, to musimy dopłacić z własnej kieszeni. Jeśli zdecydujesz się na poród w zaciszu domowym, trzeba się liczyć z kosztami. Ile kosztuje poród w domu? Dla jednych wiele, dla innych mało.

Poród w domu – cena

Cena porodu w domu to zazwyczaj między 3000 a 5000 zł. Wszystko zależy od ilości wykwalifikowanego personelu w naszej okolicy i wolnych terminów w kalendarzach położnych. Oczywiście opieka nad ciężarną nie zaczyna się w dniu porodu tylko najpóźniej od 36 tc. Ciężarna przez pierwsze dni po narodzinach dziecka powinna być w stałym kontakcie z położną.

Jaką położną wybrać?

Wybór położnej do porodu w domu jest bardzo ważny. Najlepiej zorientuj się jak najszybciej, czy w twojej okolicy są takie specjalistki. W internecie bez problemu można znaleźć listę położnych w danym regionie i umówić na pierwsze spotkanie, by omówić swoją wizję porodu.

O ile odebrać poród może każda położna, to nie wszystkie robią to w warunkach domowych. Taka osoba musi być dyspozycyjna w okolicach terminu rozwiązania i prowadzić własną działalność.

Położne nie tylko biorą udział w akcji porodowej, ale też tworzą plan porodu i omawiają ewentualny transport do szpitala. Prowadzą ciąże, podpowiadają jak wywołać poród w domu, opiekują się noworodkiem gdy kobieta regeneruje siły po wydaniu na świat swojego potomka.

Poród w domu bez położnej. Czy można?

Poród w domu bez położnej jest niebezpieczny. Choć nie ma przepisów zakazujących takich praktyk, bo może nam się przytrafić nieplanowany, samodzielny poród w domu, to położne i ginekolodzy odradzają. W każdej chwili może coś niepokojącego dziać się ze zdrowiem matki i dziecka, a niewykwalifikowana osoba może tylko zaszkodzić.

Od pewnego czasu jest moda na korzystanie z usług douli – czyli osoby, która jest z ciężarną podczas porodu, ale nie ma wykształcenia medycznego. Zazwyczaj są to psycholożki, które podtrzymują na duchu przyszłe matki. Doula nie może odebrać porodu, ani wydać zaświadczenia o narodzinach dziecka. Nie zastąpi ona pomocy medycznej.

Niespodziewany poród w domu – co w takiej sytuacji?

Jeśli spotka Cię niespodziewany poród w domu, należy zachować spokój. Musisz poprosić o pomoc kogoś z domowników lub sąsiadów tak, aby ktoś bez paniki wykonywał polecenia. Najlepiej zadzwońcie na pogotowie lub do położnej, aby na bieżąco was instruowali.

Kilka wskazówek, jak odebrać poród w domu:

• Trzeba kontrolować częstotliwość skurczy
• Osoba odbierająca poród powinna dokładnie umyć, a najlepiej zdezynfekować ręce aż do ramion i założyć jednorazowe rękawiczki
• Pomóc rodzącej przyjąć wygodną pozycję porodową
• Przypominać ciężarnej o równym oddechu
• Instruować kobietę kiedy ma przeć – między skurczami i wstrzymywać parcie – podczas skurczów
• Wspierać główkę, gdy będzie widoczna na zewnątrz
• Ułatwić wypłynięcie płynów z macicy
• Położyć noworodka do kangurowania – na klatce piersiowej matki
• Odciąć pępowinę
• Udrożnić nos i buzię noworodka z płynów i śluzu
• Okryć matkę i dziecko kocem 
• Przygotować kobietę do urodzenia łożyska

Narodziny dziecka to jedno z najpiękniejszych wydarzeń w naszym życiu. Jeśli rozważamy poród w domu i nie ma oczywistych medycznych przesłanek, by zaniechać takiego rozwiązania, skontaktujmy się z położną i rozwiejmy nasze wątpliwości. Jeśli z kolei spotka Cię nagły poród w domu, nie panikuj i słuchaj poleceń. Wtedy pójdzie wszystko szybciej i sprawniej.